3 نکته مهم قبل از خرید مادربرد مناسب سرور

مادربرد که گاهی برد اصلی کامپیوتر هم نامیده می‌شود، وظیفه ایجاد ارتباط بین اجزای اصلی کامپیوتر را بر عهده دارد. مادربردهای مختلفی برای کاربردهای مختلف طراحی شده‌اند.

به عنوان مثال برای کاربردهای گیمینگ و یا طراحی و رندرگیری، مادربردهایی طراحی شده‌اند که از سیستم خنک‌سازی قوی‌تری برخوردارند و یا پورت‌های بیشتری برای اتصال هم‌زمان چند مانیتور در آن‌ها تعبیه شده است. به عبارت دیگر امکانات و قابلیت‌های مادربرد، بر اساس کاربرد آن متفاوت است.

این مسئله روی قیمت مادربرد هم تأثیر مستقیم دارد. بنابراین نمی‌توان از یک مادربرد میان رده معمولی مثلاً برای کاربردهای گیمینگ استفاده کرد.

یکی از کاربردهای خاص در حوزه کامپیوتر، سیستم‌های مورد استفاده در سرورها است که به واسطه پردازش حجم بالایی از اطلاعات و استفاده شبانه‌روز و هفت روز هفته، باید از قابلیت‌های خاصی برخوردار باشند.

اما آیا مادربردهای سرور هم باید دارای ویژگی‌های متمایزی باشند؟ چه ویژگی‌هایی را می‌توان برای مادربرد مناسب سرور برشمرد.

در این مقاله قصد داریم در مورد ویژگی‌ها و قابلیت‌های مادربرد مناسب سرور توضیحاتی را ارائه دهیم. اگر شما هم یک سرور خانگی دارید و یا برای سرور تجاری یا اداری محیط کار خود به دنبال خرید مادربرد هستید، پیشنهاد می‌کنیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

مادربرد سرور چیست؟

به عنوان ستون فقرات یک کامپیوتر، مادربرد (که گاهی به آن برد سیستم یا مین برد گفته می‌شود) همه اجزای سیستم را به هم متصل می‌کند و به آن‌ها اجازه تعامل می‌دهد.

مادربرد همچنین ویژگی‌های اصلی یک سیستم را تعیین می‌کند و بر انتخاب CPU و حافظه رم و سایر اجزا تأثیر می‌گذارد. تمرکز ما در اینجا بر روی مادربردهای طراحی شده برای سیستم‌های سرور خواهد بود.

سرور نوعی کامپیوتر است که با کامپیوترهای دیگر از طریق شبکه هماهنگ شده و فعالیت می‌کند. سرورها را می‌توان از اجزای معمولی کامپیوتر ساخت، اما به‌کار گیری سخت‌افزار تخصصی برای اپلیکیشن‌های خاص با حجم سنگین برای این سیستم‌ها توصیه می‌شود.

از سوی دیگر، یک مادربرد سرور می‌تواند از بسیاری جهات شبیه مادربردهای میان رده باشد، اما ممکن است به ساختار یا عملکردهای متفاوتی نیاز داشته باشد.

نکات حیاتی در انتخاب و خرید مادربرد خوب برای سرور شامل دو موضوع اساسی است که در انتخاب مادربرد نیاز به توجه بیشتری دارند و عبارت‌اند از:

1. چیپست مادربرد که عملکرد، سازگاری و اتصال یک مادربرد را تعیین می‌کند
2. پشتیبانی از CPU
3. پشتیبانی از حافظه

مادربرد، CPU و حافظه باید هنگام ساخت یک سیستم سرور به عنوان یک جزء کل در نظر گرفته شوند، زیرا آن‌ها ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند.

انتخاب هر یک از آن‌ها بر انتخاب دو مورد دیگر تأثیر می‌گذارد. تفاوت چیست‌های مادربرد از نظر سرعت برقرار ارتباط با سایر اجزا و سازگاری با پردازنده و رم است.

بیشتر بخوانید : راهنمای خرید درایو ذخیره سازی برای سرورها

نکات مهم در انتخاب مادربرد مناسب سرور

همان‌طور که بیان شد، سه عامل اصلی در انتخاب مادربرد مناسب سرور باید مد نظر قرار گیرد.

به عبارت دیگر برای انتخاب یک مادربرد مناسب ویندوز سرور، سه فاکتور چیپست و سازگاری با پردازنده و رم باید حتماً بررسی شود در غیر این صورت نمی‌توان از هر مادربردی برای کاربردهای سرور استفاده کرد. هر یک از این سه عامل را در ادامه بررسی خواهیم کرد.

1. چیپست

چیپست هسته اصلی مادربرد است. پشتیبانی از پردازنده و حافظه مادربرد، پشتیبانی از دستگاه اصلی ورودی/خروجی و پشتیبانی از کارت توسعه همگی به چیپست بستگی دارد. هنگام ساخت یک سرور، چیپست، پردازنده و حافظه باید به عنوان یک جزء واحد در نظر گرفته شود.

به طور سنتی، اصطلاح «چیپست» اغلب به دو تراشه اصلی روی مادربرد اشاره دارد: Northbridge و Southbridge.

Southbridge به تراشه‌ای اشاره دارد که ارتباطات بین CPU، حافظه و AGP یا PCI Express را مدیریت می‌کند.

Northbridge اغلب ارتباط کنترلر حافظه را بر عهده دارد. Southbridge اتصالات به دستگاه‌های ورودی/خروجی مانند گذرگاه PCI، USB، PATA، SATA و دستگاه‌های PCI Express را فراهم می‌کند.

سایر عملکردهای Southbridge شامل کنترل‌کننده وقفه، کلاک واقعی، مدیریت انرژی ACPI و APM، SMBus و غیره است.

تراشه‌های Southbridge معمولاً به تراشه‌های Northbridge متصل می‌شوند. مادربردها اغلب شامل انواع دیگری از تراشه‌ها برای اجرای عملکردهای اضافی هستند، مانند کنترلر SCSI، کنترلر/هاب PCI-X و تراشه‌های کنترل‌کننده شبکه.

بیشتر بخوانید : بررسی تفاوت چیپست‌های مادربرد از 3 جنبه مختلف

2. پشتیبانی از CPU

در مورد پشتیبانی از CPU دو نکته اساسی وجود دارد: نوع و تعداد CPU. برای هر دو مدل مادربرد AMD و اینتل (به ترتیب فقط با پردازنده‌های AMD یا Intel سازگار هستند)، باید نوع سوکت CPU با سوکت مادربرد مطابقت داشته باشد. قبلا درباره تفاوت مادربردهای اینتل و AMD صبحت کرده‌ایم.

به عنوان مثال، یک CPU LGA 771 باید روی مادربرد LGA 771 نصب شود. LGA 775، Socket 603/604 و LGA 771 انواع سوکت‌های سازگار با پردازنده‌های اینتل هستند، در حالی که سوکت های سازگار با پردازنده‌های Ryzen عبارت‌اند از: Socket 939، Socket AM2، Socket 940 و Socket 1207.

سیستم‌های سرور برای رسیدگی به درخواست‌ها و داده‌های سنگین یا بارهای پردازشی به قدرت پردازش زیادی نیاز دارند، بنابراین پشتیبانی از چند CPU یکی از ویژگی‌های مهمی است که برای انتخاب مادربرد مناسب سرور ضروری است، زیرا پردازنده‌های بیشتر قدرت پردازش موجود را افزایش می‌دهند.

مادربردهای سرور زیادی وجود دارند که دارای بیش از یک سوکت CPU بوده و مادربردهای دو سوکت CPU در حال حاضر محبوب‌ترین مدل در حوزه‌های خانگی و تجاری کوچک هستند. البته مادربردهای چهار سوکتی نیز برای کاربردهای سرور در مراکز بزرگ‌تر ارائه شده است.

پردازنده‌های چند هسته‌ای (دو هسته‌ای، چهار هسته‌ای یا بیشتر) در حال حاضر محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند. این CPU ها می‌توانند قدرت پردازش بسیار بالاتری را نسبت به نسل‌های قبلی خود یعنی مادربردهای تک هسته‌ای ارائه دهند و از نظر عملکرد، مشابه مادربردهایی با چند CPU عمل می‌کنند.

بیشتر بخوانید : تشخیص سازگاری مادربرد با سی پی یو در 3 گام

3. سازگاری حافظه

با افزایش حافظه سیستم، پایداری و در عین حال افزایش بار محاسباتی سیستم اجتناب‌ناپذیر است. کنترل‌کننده حافظه باید هر تراشه حافظه را در ماژول‌ها مستقیماً آدرس‌دهی کند که منجر به بارگیری بالا در سیستم می‌شود.

برای حل این مشکل، سیستم‌های با چگالی بالاتر به جای حافظه رم معمولی، از حافظه ثبت شده (Registered Memory) استفاده می‌کنند.

ماژول‌های حافظه ثبت‌شده حاوی رجیسترهایی به‌عنوان یک بافر برای نگهداری موقت داده‌ها (فقط داده‌های آدرس و فرمان) در یک چرخه کلاک قبل از انتقال به پردازنده هستند و مخصوص کاربردهای سرور طراحی شده‌اند تا حجم بالای اطلاعات را انتقال دهند.

این ویژگی، قابلیت اطمینان دسترسی به داده‌های پرسرعت حافظه با چگالی بالا را افزایش می‌دهد، اما یک نقطه‌ضعف اصلی دارد، یعنی یک چرخه کلاک اضافی بین Chip Select و فرمان Bank Activate برای پردازش تشکیل می‌گردد.

علاوه بر ماژول‌های حافظه مرسوم DDR و DDR2، نوع جدیدی از حافظه به نام FB-DIMM وجود دارد که توسط برخی از آخرین پلتفرم‌های سرور اینتل استفاده می‌شود، بنابراین سازگاری مادربرد با رم در این‌گونه سیستم‌ها ضروری خواهد بود.

فناوری DIMM یا FB-DIMM با هدف افزایش قابلیت اطمینان، پهنای باند و تراکم حافظه کامپیوتر ارائه شده است. معماری FB-DIMM با بافر حافظه پیشرفته (AMB) به عنوان یک واسطه بین کنترلر حافظه و تراشه‌های DRAM طراحی شده است.

این‌ها همان ماژول‌های حافظه رایج هستند اما برخلاف رابط موازی که توسط ماژول‌های حافظه سنتی استفاده می‌شود، رابط بین کنترل‌کننده حافظه و AMB در حافظه‌های نسل FB-DIMM یک گذرگاه سریال نقطه به نقطه است.

این ویژگی است که مادربردهای مناسب سرور را نسبت به سایر مادربردها متمایز می‌سازد زیرا باید از این مکانیزم ارتباطی پشتیبانی کنند.

بیشتر بخوانید : کاربرد حافظه رم چیست؟

سایر مواردی که هنگام انتخاب مادربرد سرور باید به آن‌ها توجه کرد

اگرچه فرآیند انتخاب مادربرد به دلیل عملکردها و ارتباطات مختلفی که مادربردها ارائه می‌دهند پیچیده است، اما زمانی که بدانیم به دنبال چه چیزی بگردیم، پیدا کردن مادربردی که نیازهای ما را برآورده کند بسیار آسان‌تر خواهد شد.

علاوه بر دو نکته مهم چیپست، سازگاری مادربرد با رم و CPU، یک سری فاکتورهای دیگر هم در انتخاب مادربرد مناسب سرور باید مد نظر قرار گیرد:

پشتیبانی از گرافیک

از آنجایی که در برنامه‌های سرور نیازی به گرافیک سه بعدی فشرده و سنگین وجود ندارد، اکثر مادربردهای سرور از یک کنترل‌کننده گرافیکی آنبورد برای ارائه سیگنال‌های ویدئویی به مانیتور مدیریت استفاده می‌کنند.

این مسئله در مورد مادربرد مناسب رندرینگ یا گیمینگ فرق دارد، زیرا در این کاربردها، داده‌های گرافیکی سنگینی باید پردازش شوند بنابراین یک پردازنده گرافیکی مجزا یا GPU برای کامپیوتر ضروری است.

بیشتر بخوانید : بررسی سازگاری مادربرد با کارت گرافیک در 5 قدم ساده

اسلات‌های توسعه

اسلات‌های مادربرد برای نصب کارت‌های اضافی مانند کارت‌های رابط شبکه و کارت‌های HDD/RAID استفاده می‌شوند. این ویژگی برای توسعه‌پذیری سیستم‌های سرور بسیار مهم است.

سه نوع اسلات توسعه در مادربردهای مدرن وجود دارد:

1. PCI

باس PCI نوعی باس کامپیوتری است که برای اتصال وسایل جانبی کامپیوتر استفاده می‌شود.

اکثر گذرگاه‌های PCI در فرکانس 33 مگاهرتز با عرض بیت 32 بیت کار می‌کنند. این باعث می‌شود که این اسلات‌ها پهنای باند معادل 133 مگابایت بر ثانیه را ارائه دهد. اسلات‌های PCI 64 با فرکانس 66 مگاهرتز را می‌توان در سیستم‌های سرور یافت.

2. PCI-X

PCI-X برای رفع مشکل افزایش پهنای باند سیستم‌های دارای اسلات PCI معرفی شد. PCI-X فرکانس کاری بالاتر (66 مگاهرتز، 133 مگاهرتز، 266 مگاهرتز و حتی 533 مگاهرتز) را با پهنای بیش از 64 بیت امکان‌پذیر می‌کند.

پیشرفت‌ PCI-X باعث شده است که سیستم‌های کامپیوتری با راندمان بسیار بالاتری کار کنند و پهنای باند بیشتری را در هر فرکانس کلاک ارائه دهند.

3. PCI Express

PCI Express نسل بعدی باس‌های استاندارد کامپیوتر است که بعد از PCI/AGP ارائه شد. PCI Express در پیکربندی‌های مختلفی برای ارائه پهنای باندهای گوناگون ارائه می‌شود.

برای مثال، سریع‌ترین پیکربندی PCI Express x16 (نسل اول) عمدتاً برای کارت‌های گرافیک استفاده می‌شود و پهنای باندی تا 8 گیگابایت بر ثانیه (دو جهته) یا 4 برابر پهنای باند AGP 8X را ارائه می‌کند.

در انتهای دیگر طیف، PCI Express x1 معمولاً برای سخت‌افزارهای جانبی دیگری استفاده می‌شود و پهنای باندی تا 500 مگابایت بر ثانیه (دو جهته) را ارائه می‌دهد.

بیشتر بخوانید : به زبان ساده: PCIe یا PCI اکسپرس چیست؟

پورت‌های SAS/SATA/SCSI

در سیستم‌های سرور، SCSI محبوب‌ترین رابط برای دستگاه‌های ذخیره‌سازی مانند هارد دیسک است. SCSI (رابط سیستم کامپیوتری کوچک) استانداردی برای انتقال داده‌ها بین دستگاه‌ها و کامپیوترها است.

به لطف توانایی فوق‌العاده‌اش در تقسیم‌بندی عملیات مختلف، SCSI برای محیط‌های عملیاتی چندوظیفه‌ای مانند سرورها بسیار مناسب است.

برای انتخاب مادربرد مناسب سرور دقت کنید که رابط‌های ذخیره‌سازی SCSI توسط مادربرد پشتیبانی شود زیرا یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده سرعت پردازش و انتقال اطلاعات بین سرور و کامپیوتر است.

پشتیبانی از RAID

برخی از چیپست‌های Southbridge از پشتیبانی RAID برخوردار هستند. RAID روشی برای استفاده از چند هارد دیسک با هم برای ذخیره‌سازی اطلاعات است. یک سیستم RAID با چند هارد دیسک به صورت یک درایو برای سیستم عامل ظاهر می‌شود. این قابلیت برای ذخیره اطلاعات حجیم در کاربردهای سرور بسیار مهم است.

بیشتر بخوانید : تاثیر فناوری RAID در حافظه‌های SSD

پورت شبکه LAN

تقریباً تمام مادربردهای سرور، دارای پورت‌های یکپارچه LAN هستند که با سرعت 10/100 مگابیت در ثانیه یا 10/100/1000 مگابیت در ثانیه رتبه‌بندی می‌شوند، زیرا هر سرور باید به یک شبکه متصل شود. این اعداد حداکثر توان عملیاتی کارت رابط شبکه (کنترل‌کننده‌های LAN داخلی) را نشان می‌دهد.

برخی از مادربردها دو یا حتی چند پورت LAN را برای کاربرانی که بیش از یک دستگاه شبکه را بدون نیاز به کارت به کامپیوتر متصل می‌کنند، ارائه می‌دهند.

سیستم مدیریت IPMI

IPMI به معنای رابط مدیریت هوشمند پلتفرم، یکی از داغ‌ترین ویژگی‌های موجود در مادربردهای مناسب سرور است. عناصری که توسط سیستم مدیریت IPMI پایش و کنترل می‌شوند، شامل ولتاژ سیستم، دما، سرعت فن‌ها، منابع تغذیه و غیره است.

IPMI مستقل از سیستم عامل عمل می‌کند، بنابراین در کاربردهای سرور می‌توان از راه دور یک سیستم را بدون سیستم عامل یا نرم‌افزار مدیریت سیستم، یا حتی زمانی که سیستم خاموش است، مدیریت نمود.

سخن پایانی

به منظور خرید مادربرد خوب برای سرور، باید یک سری ویژگی‌ها را در آن بررسی کرد. مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب بهترین مادربرد سرور، چیپست، سازگاری با رم و پشتیبانی از پردازنده CPU است. هرچند این فاکتورها بسیار مهم هستند اما برای انتخاب یک مادربرد مناسب سرور به تنهایی کافی نیستند.

در کاربردهای شبکه و سرور، عوامل دیگری از جمله ویژگی‌های پشتیبانی از چند هارد دیسک، پشتیبانی از پورت‌های شبکه مجزا و کامل، سیستم مدیریت IPMI، پشتیبانی از پورت SCSI و ارائه اسلات‌های توسعه کافی برای اتصال سخت‌افزارهای جانبی مختلف، دارای اهمیت خواهند بود.

در این مقاله به ویژگی‌های مهم برای انتخاب یک مادربرد مناسب سرور پرداختیم. شناخت این فاکتورها و بررسی آن‌ها پیش از خرید مادربرد خوب برای سرور، شما را از ارتقاء سیستم سرور در آینده بی‌نیاز خواهد کرد.