سی پی یو اینتل چیست؟

به پردازنده‌های ساخته شده توسط شرکت اینتل (Intel) سی پی یو اینتل گفته می‌شود.

این پردازنده‌ها جزو محبوب‌ترین و پرفروش‌ترین پردازنده‌های دنیا هستند که برای کامپیوتر‌های شخصی و لپ‌تاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پردازنده‌های اینتل در طیف وسیعی از مدل‌های Core، Pentium، Xeon و Celeron تولید می‌شوند که هر مدل برای نوع کاربری خاصی طراحی شده است.

علاوه بر این، پردازنده‌های اینتل نسل‌های مختلفی هم دارند و با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، نسل‌های جدیدتری روانه بازار می‌شوند.

در واقع شرکت اینتل به عنوان بزرگ‌ترین تولید کننده پردازنده در دنیا، سهم ویژه‌ای در تولید کامپیوتر، لپ‌تاپ و سایر دستگاه‌های دیجیتال در دنیا دارد.

معرفی جامع نسل‌های پردازنده اینتل

همانطور که گفته شد، پردازنده‌های اینتل نسل‌های مختلفی دارند. از اولین نسل از پردازنده‌های اینتل که در سال 1971 میلادی تولید شد تا آخرین نسل، پیشرفت‌های شگفت‌انگیزی در دنیای تکنولوژی به وجود آمده است.

در این بخش قصد داریم شما را با نسل‌های مختلف پردازنده اینتل آشنا کنیم:

نسل اول پردازنده اینتل: Nehalem

نسل اول پردازنده‌های اینتل با نام Nehalem در سال 2010 روانه بازار شد. این پردازنده در واقع به عنوان جایگزین معماری Core معرفی شده بود تا ایرادات آن را برطرف کند.

پردازنده Nehalem برخلاف مدل‌های قبلی که با تراشه‌های 65 یا 90 نانومتری تولید می‌شدند با فناوری 45 نانومتری تولید شد.

از سوی دیگر، این نسل، فناوری Hyper-threading را که در مدل‌های اولیه Core i3 کنار گذاشته شده بود، دوباره به کار گرفت.

مشخصات پردازنده اینتل Nehalem:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• 4 تا 12 مگابایت کش L3
• سوکت LGA 1156
• رم دو کاناله DDR3
• فناوری 45 نانومتری

نسل دوم پردازنده اینتل: Sandy Bridge

دومین نسل از پردازنده‌های اینتل در سال 2011 با نام Sandy Bridge رونمایی شد.

برخلاف پردازنده نسل قبل که تراشه 45 نانومتری داشت، اینتل برای این پردازنده از تراشه 32 نانومتری استفاده کرد که در آن زمان، پیشرفت چشمگیری محسوب می‌شد.

طبق بررسی‌های به عمل آمده میانگین پیشرفت نسل دوم پردازنده Intel نسل به نسل اول آن، حدود 11.3 درصد تخمین زده شده بود.

مشخصات پردازنده اینتل Sandy Bridge:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• 1 تا 15 مگابایت کش L3
• سوکت LGA 1156
• رم دو کاناله DDR3-1066
• فناوری 32 نانومتری

نسل سوم پردازنده اینتل: Ivy Bridge

اینتل در تابستان سال 2012، نسل سوم پردازنده‌های خود را معرفی کرد.

این پردازنده که سریع‌تر از دو نسل قبل از خود بود با فناوری 22 نانومتری تولید می‌شد. در مقایسه با نسل قبل، پردازنده Ivy Bridge تا 50 درصد در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌کرد.

از سوی دیگر، پردازنده نسل سوم اینتل به گونه‌ای طراحی شده بود که بین 25 تا 68 درصد افزایش عملکرد را برای کاربران به همراه داشت. تنها مشکل این پردازنده، گرمایی بود که تولید می‌کرد که در مقایسه با نسل قبلی بیشتر بود.

مشخصات پردازنده اینتل Ivy Bridge:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• 2 تا 8 مگابایت کش L3
• سوکت LGA 1156
• رم: DDR3-1333 تا DDR3-1600
• فناوری 22 نانومتری

نسل چهارم پردازنده اینتل: Haswell

پردازنده Haswell به عنوان چهارمین نسل از سی پی یوهای اینتل در ماه ژوئن سال 2013 روانه بازار شد. اینتل در تولید این پردازنده تغییری در نوع فناوری تراشه نداد و از همان فناوری 22 نانومتری برای تولید تراشه استفاده کرد.

بهبود عملکرد Haswell نسبت به نسل قبلی خود بین 3 تا 8 درصد بود. در واقع این پردازنده نمونه‌ای بهبود یافته از نسل قبلی بود که در برخی از ویژگی‌ها برتری داشت.

به عنوان مثال می‌توان به وجود رم DDR4 در این نسل اشاره کرد که در نسل‌های قبلی وجود نداشت.

مهم‌ترین ویژگی‌ پردازنده نسل چهارم Haswell مصرف کم انرژی آن بود. این ویژگی باعث می‌شد بتوان از Haswell در دستگاه‌های قابل حمل استفاده کرد.

مشخصات پردازنده اینتل Haswell:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• 2 – 45 مگابایت کش L3
• سوکت: LGA 1150, BGA 1364, LGA 2011-3
• رم: DDR4
• فناوری 22 نانومتری

بیشتر بخوانید : آشنایی با انواع سوکت‌های مادربرد + ویژگی‌های هر کدام

نسل پنجم پردازنده اینتل: Broadwell

در ماه اکتبر 2014 اینتل از نسل پنجم پردازنده‌های خود با نام Broadwell رونمایی کرد. این پردازنده یک تغییر بزرگ نسبت به نسل قبلی خود داشت و آن هم تغییر اندازه تراشه بود.

برای ساخت پردازنده Broadwell از فناوری 14 نانومتری استفاده می‌شد که در مقایسه به نسل قبلی 37 درصد کوچکتر شده بود.

علاوه بر این، به گفته اینتل، این نسل از پردازنده‌ها می‌توانستند عمر باتری دستگاه را تا 1.5 ساعت افزایش دهند که پیشرفت فوق‌العاده‌ای بود.

این پردازنده‌ها بوت تایم (زمان بالا آمدن سیستم) سریع‌تری داشتند و عملکردهای گرافیکی نیز در آنها به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده بود.

مشخصات پردازنده اینتل Broadwell:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• 2 تا 6 مگابایت کش L3
• 128 مگابایت کش L4
• سوکت: LGA 1150، BGA 1364، LGA 2011-v3
• رم: DDR4 و DDR3
• فناوری 14 نانومتری

نسل ششم پردازنده اینتل: Skylake

اینتل در آگوست 2015 پردازنده نسل ششم خود را با نام Skylake معرفی کرد. این پردازنده در واقع نمونه بهبود یافته نسل قبل بود.

در این نسل هم از فناوری 14 نانومتری برای تولید تراشه استفاده شده بود تا اندازه‌ای کوچک و مصرف انرژی کمتری داشته باشد.

پردازنده Skylake آخرین مدل از پردازنده‌های اینتل بود که قبل از رونمایی از ویندوز 10 معرفی شدند.

البته قابلیت‌هایی برای به‌روزرسانی ویندوز در این سی پی یوها در نظر گرفته شده بود. تولید پردازنده‌های نسل ششم اینتل در سال 2019 به طور کامل متوقف شد.

مشخصات پردازنده اینتل Skylake:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• تا 2 مگابایت برای هر هسته
• 128 مگابایت کش L4
• سوکت: LGA 1150، BGA 1364، LGA 2011-v3LGA 1151، LGA 2066، LGA 3647
• رم: DDR4 و DDR3
• فناوری 14 نانومتری

نسل هفتم پردازنده اینتل: Kaby Lake

Kaby Lake نام رمز نسل هفتم از پردازنده‌های اینتل است که در 30 آگوست 2016 معرفی شد. این پردازنده هم مانند نسل‌های قبلی خود از فناوری 14 نانومتری تولید شد و در واقع نمونه‌ای بهبود یافته از نسل قبلی خود بود.

پردازنده Kaby Lake اولین پلتفرم اینتل است که از درایور نسخه‌های قدیمی‌تر ویندوز 10 پشتیبانی نمی‌کند.

این پردازنده در زمینه گرافیک سه بعدی و پخش ویدیوی 4K عملکرد بسیار خوبی دارد و به همین دلیل بسیار مورد توجه قرار گرفت.

مشخصات پردازنده اینتل Kaby Lake:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• تا 8 مگابایت
• 64 مگابایت کش L4
• سوکت: LGA 1151 – LGA 2066 – BGA1356 – BGA1440 – BGA1515
• رم: DDR4 و DDR3
• فناوری 14 نانومتری

نسل هشتم پردازنده اینتل: Kaby Lake R

در اواخر سال 2016 اخباری مبنی بر تولید نمونه‌ای بازسازی شده از پردازنده Kaby Lake منتشر شد.

در 21 آگوست 2017 اینتل پردازنده نسل هشتم خود یعنی Kaby Lake R را روانه بازار کرد.

این پردازنده شباهت زیادی به نسل قبل دارد با این تفاوت که در برخی از مدل‌ها، فقط از رم DDR4-2666 پشتیبانی کرده و دیگر رم DDR3L را قبول نمی‌کند.

مشخصات پردازنده اینتل Kaby Lake R:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• تا 8 مگابایت
• 64 مگابایت کش L4
• سوکت: LGA 1151 – LGA 2066 – BGA1356 – BGA1440 – BGA1515
• رم: DDR4 و DDR3
• فناوری 14 نانومتری

نسل نهم پردازنده اینتل: Coffee Lake

در 25 سپتامبر 2017 اینتل نسل نهم پردازنده خود با نام Coffee Lake را معرفی کرد. این پردازنده به طور خاص برای پشتیبانی از معماری پردازنده‌های Core i9 معرفی شدند.

نکته جالب درباره نسل نهم پردازنده اینتل این است که محدودیت 4 هسته در هر CPU را از بین می‌برد. پردازنده‌های این نسل می‌توانند تا 8 هسته در هر CPU را پشتیبانی کنند.

تغییر بزرگ دیگر که در این نسل به وجود آمد، تغییر شیوه خنک کنندگی پردازنده است. اینتل به جای استفاده از خمیر حرارتی از پخش کننده حرارت یکپارچه در این نسل استفاده کرد.

بیشتر بخوانید : همه چیز درباره سیستم خنک‌کننده مادربرد و عملکرد آن

مشخصات پردازنده اینتل Coffee Lake:

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• تا 16 مگابایت
• 128 مگابایت کش L4
• سوکت: LGA 1151
• رم: DDR4
• فناوری 14 نانومتری

نسل دهم پردازنده اینتل: Cannon Lake / Ice Lake

اولین نسل پردازنده Intel با فناوری 10 نانومتری با نام Cannon Lake در سال 2018 معرفی شد. کوچک‌تر شدن تراشه و افزایش سرعت تنها بخش کوچکی از ویژگی‌های این نسل از پردازنده های اینتل بود.

علاوه بر این، نسل دهم پردازنده های اینتل به عنوان اولین معماری CPU شناخته می‌شوند که از فناوری Wi-Fi 6 و Thunderbolt 3 پشتیبانی می‌کنند.

مشخصات پردازنده اینتل Cannon Lake / Ice Lake :

• 64 کیلوبایت کش L1
• 256 کیلوبایت کش L2
• تا 4 مگابایت
• سوکت: BGA 1440
• رم: DDR4-2400
• فناوری 10 نانومتری

نسل یازدهم پردازنده اینتل: Tiger Lake

در تابستان سال 2020 و در اوج همه‌گیری کووید 19 کمپانی اینتل از سومین نسل از پردازنده‌های 10 نانومتری خود با نام Tiger Lake رونمایی کرد.

بهبود عملکرد پردازنده نسل یازدهم اینتل نسبت به نسل قبلی تا 19 درصد تخمین زده شده است. از دیگر ویژگی‌های این نسل باید به پشتیبانی از رم DDR5 و افزایش ظرفیت کش‌ها اشاره کرد. در همین راستا پیشنهاد می‌کنیم با بهترین مادربردهای DDR5 آشنا شوید.

مشخصات پردازنده اینتل Tiger Lake :

• 80 کیلوبایت کش L1
• 1.25 مگابایت کش L2
• تا 24 مگابایت
• سوکت: BGA 1449, BGA 1787
• رم: DDR4 و DDR5
• فناوری 10 نانومتری

بیشتر بخوانید : بررسی تفاوت چیپست‌های مادربرد از 3 جنبه مختلف

نسل دوازدهم پردازنده اینتل: Alder Lake

در 4 نوامبر 2021 اینتل از نسل دوازدهم پردازنده‌های خود با نام Alder Lake رونمایی کرد.

اگرچه این نسل از پردازنده‌ها با همان فناوری 10 نانومتری ساخته شده بودند اما به دلیل وجود قابلیت هیبریدی بودن، قدرت هسته‌ها را به طور چشمگیری افزایش دادند.

از مهم‌ترین ویژگی‌های پردازنده‌های نسل دوازدهم پشتیبانی آنها از حافظه DDR5 ،WiFi 6E و Thunderbolt 4 است.

اینتل در زمان معرفی نسل دوازدهم پردازنده‌ها خود ادعا کرد این نسل به طور میانگین تا 13 درصد عملکرد بهتری در هنگام اجرای بازی‌های رایانه‌ای ارائه می‌دهد.

مشخصات پردازنده اینتل Alder Lake :

• 80 تا 96 کیلوبایت کش L1
• 1.25 تا 2 مگابایت کش L2
• تا 30 مگابایت
• سوکت: LGA 1700
• رم: DDR4 و DDR5
• فناوری 10 نانومتری

نسل سیزدهم پردازنده اینتل: Raptor Lake

جدیدترین پردازنده اینتل با نام Raptor Lake در 20 اکتبر 2022 رونمایی شد. این پردازنده دارای فناوری 10 نانومتری پیشرفته است که نسبت به نسل قبلی بهبود پیدا کرده است.

نسل سیزدهم پردازنده‌های اینتل از هر دو ماژول حافظه DDR4 و DDR5 پشتیبانی می‌کند. حافظه DDR4 در این پردازنده تا 3200 مگاهرتز و حافظه DDR5 تا 5600 مگاهرتز پشتیبانی می‌شود.

در 3 ژانویه 2023 در نمایشگاه CES 2023 اینتل پردازنده‌های دسکتاب جدید Raptor Lake و نسخه‌های موبایل آن را رونمایی کرد. این نسل از پردازنده‌های اینتل با پردازنده‌های AMD Ryzen 7000 رقابت می‌کند که 27 سپتامبر معرفی شده است. توصیه می‌کنیم با جدیدترین مادربرد اینتل، سازگار با آخرین نسل پردازنده‌های این شرکت آشنا شوید.

مشخصات پردازنده اینتل Raptor Lake :

• سوکت: LGA 1700
• رم: DDR4 و DDR5
• فناوری 10 نانومتری

انواع پردازنده Intel از نظر نوع کاربرد

اینتل برای تمام نسل‌های پردازنده خود، مدل‌های مختلفی از پردازنده را معرفی کرده است. برخی از مدل‌ها برای کامپیوترهای شخصی، برخی برای لپ‌تاپ، برخی برای گیمرها و برخی دیگر برای کارهای گرافیکی طراحی شده‌اند.

در این بخش به معرفی انواع پردازنده Intel از نظر نوع کاربرد آنها می‌پردازیم:

1. پردازنده Atom

اولین مدل از پردازنده‌های اینتل که به منظور کاهش مصرف انرژی طراحی شده‌اند، پردازنده‌های سری Atom هستند.

این پردازنده‌ها با ولتاژ بسیار کم کار می‌کنند و در مقایسه با پردازنده‌های Core مصرف برق کمتری دارند.

پردازنده Atom بیشتر برای لپ‌تاپ‌ها و دستگاه‌های محاسباتی مبتنی بر شبکه طراحی شده‌اند. از این پردازنده در موبایل و دستگاه‌هایی که اینترنت همراه دارند هم استفاده می‌شود.

تراشه‌های این مدل پردازنده ابتدا با فناوری 45 نانومتری تولید می‌شد ولی به مرور زمان به فرایند 32 نانومتری ارتقا پیدا کرد.

2. پردازنده Celeron

پردازنده‌های مدل Celeron برای رایانه‌های رومیزی پایین رده طراحی شده‌اند که عمدتا برای وب‌گردی و محاسبات اولیه مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کلاس‌های مختلفی از این پردازنده تولید شده که از آن میان می‌توان به پردازنده‌های کم مصرف مخصوص لپ‌تاپ اشاره کرد.

پردازنده Celeron برای اولین بار در سال 1998 معرفی شد و هدف‌گذاری آن استفاده برای کامپیوترهای شخصی ارزان قیمت بود.

در سپتامبر 2022 کمپانی اینتل اعلام کرد در سال 2023 به جای استفاده از نام تجاری Celeron از نام Intel Processor برای پردازنده‌های ارزان‌قیمت اینتل استفاده خواهد کرد.

3. پردازنده Pentium

پردازنده‌های سری Pentium به مجموعه‌ای از ریزپردازنده‌های سازگار با معماری X86 شرکت اینتل گفته می‌شود که اولین بار در 22 مارس 1993 معرفی شد.

شرکت اینتل، پردازنده‌های سری Pentium که از سال 2009 تا 2022 عرضه شده‌اند را «دو ستاره» می‌نامد؛ به این معنی که این سری پردازنده‌ها از نظر عملکرد از سری‌های Atom و Celeron بالاتر و از سری Core پایین‌تر هستند.

در سال 2017 اینتل سری پنتیوم را به دو دسته تقسیم کرد. پنتیوم نقره‌ای که هدف دستگاه‌های ارزان‌قیمت و کم‌مصرف هستند و پنتیوم طلایی که برای استفاده در کامپیوترهای رومیزی بالا رده تولید شده‌اند

4. پردازنده Core

یکی از محبوب‌ترین مدل‌های پردازنده‌های اینتل، سری Core است. این سری در زمان معرفی جای پردازنده‌های پنتیوم میان‌رده و بالارده را گرفت و به همین دلیل بسیار محبوب شد.

با رونمایی از سری Core، پردازنده‌های سری پنتیوم به یک سطح پایین‌تر افول کردند.

مجموعه پردازنده‌های Core شامل Core i3، Core i5، Core i7، Core i9 و سری X می‌شود که هرکدام ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. در واقع پردازنده‌های سری Core به عنوان پرچمدار پردازنده‌های اینتل شناخته می‌شوند.

بیشتر بخوانید : 9 فاکتور برای انتخاب بهترین مادربرد مناسب برای Core i9

به عنوان یک قاعده کلی هرچقدر عدد مقابل عبارت Core i بالاتر باشد، قابلیت‌های آن پردازنده بیشتر است.

5. پردازنده Xeon and Itanium

اینتل برای سرورهای بزرگ، پردازنده مخصوصی طراحی کرده است. پردازنده‌های سری Itanium و Xeon به همین منظور ساخته شده‌اند.

سرعت پردازنده‌های زئون و ایتانیوم گاها با سرعت پردازنده‌های رده بالای Core برابری می‌کند و این محصولات تنها برای ورود اینتل به رده محصولات تجاری تولید شدند.

تفاوت پردازنده اینتل و AMD چیست؟

شرکت‌های اینتل و AMD از گذشته‌های دور به عنوان رقیب در بازار پردازنده‌ها شناخته می‌شوند. اما سوالی که همیشه مطرح می‌شود این است که کدام برند پردازنده بهتری تولید می‌کند و کدامیک را انتخاب کنیم؟

پاسخ به این سوال خیلی راحت نیست. دو شرکت اینتل و AMD جزو حرفه‌ای‌ترین شرکت‌های دنیا هستند که از خیلی جهات به هم شباهت دارند.

اما اگر برای خرید پردازنده به دنبال تفاوت‌های این دو پردازنده هستید خوب است چند نکته را در نظر داشته باشید.

سرعت پردازش پردازنده‌های اینتل و AMD تقریبا به یک اندازه است اما مصرف انرژی پردازنده‌های AMD کمی بیشتر از اینتل است. از سوی دیگر پردازنده‌های AMD در اورکلاک کردن عملکرد بهتری را نسبت به اینتل از خود نشان می‌دهند.

علاوه بر این‌ها، اگر به عنوان یک گیمر حرفه‌ای به این دو پردازنده نگاه کنید، پردازنده‌های اینتل عملکرد به مراتب بهتری برای انجام بازی در اختیار شما قرار می‌دهند.

بیشتر بخوانید : تفاوت مادربرد amd و Intel در چیست؟

سخن پایانی

در این مقاله به معرفی انواع پردازنده اینتل پرداختیم و تفاوت نسل‌ها و مدل‌های مختلف پردازنده‌ها را مورد بررسی قرار دادیم. علاوه بر این، تفاوت پردازنده Intel و AMD را مورد بررسی قرار دادیم تا در هنگام خرید، اطلاعات بیشتری داشته باشید.