پردازنده Ryzen؛ بررسی همه‌جانبه پردازنده پرطرفدار AMD

در دنیای پردازنده‌های کامپیوتر، همواره دو نام در صدر تولیدکنندگان تراشه‌های پردازنده قرار گرفته‌اند: اینتل و AMD.

هر یک از این شرکت‌های تولیدی، به دلیل ویژگی‌هایی که در محصولات خود ارائه می‌دهند، بین کاربران کامپیوتر طرفداران خاص خود را دارند.

تا پیش از این، پردازنده‌های ساخت Intel یعنی پردازنده‌های سری Core به خاطر سرعت پردازش بالا و قابلیت استفاده در کاربردهای سنگین مثل رندرینگ و یا گیمینگ، شناخته شده بودند.

اما چند سالی است که شرکت AMD با ارائه پردازنده‌های سری رایزن به خصوص پردازنده ryzen 5 و ryzen 7 توانسته است رقابت خود را با رقیب دیرینه‌اش یعنی اینتل تنگ‌تر کند و بسیاری از کاربران را ترغیب نماید که از این پردازنده‌ها استفاده کنند.

به طور کلی قیمت پایین‌تر محصولات پردازنده AMD در مقایسه با پردازنده‌های اینتل یک ویژگی شناخته شده است که تقریباً شامل همه محصولات این شرکت می‌شود. اما پردازنده Ryzen چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟ تفاوت پردازنده‌های سری Ryzen از AMD و سری Core از اینتل در چیست؟

در این مقاله قصد داریم به بررسی جامع ویژگی‌های و مشخصات پردازنده Ryzen پرداخته و مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل را از جنبه‌های مختلف انجام دهیم.

اگر شما هم قصد خرید مادربرد و یا پردازنده جدیدی برای کامپیوتر خود دارید و می‌خواهید پردازنده‌های سری رایزن را انتخاب کنید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

پردازنده Ryzen چیست؟

Ryzen نام تجاری جدیدترین و سریع‌ترین خانواده پردازنده‌های کامپیوتری ساخت شرکت AMD است. CPUها و APUهای Ryzen برای اولین بار در سال 2017 و بر اساس ساختار معماری بسیار پیشرفته Zen عرضه شدند.

نسل هشتم فناوری پردازنده‌های AMD و اولین معرفی پردازنده بزرگ این شرکت پس از سری FX/A6 به حدود پنج سال قبل برمی‌گردد.

پردازنده‌های رایزن تحسین سریع تحلیلگران و متخصصان فناوری را به دست آوردند، به طوری که طبق گفته آن‌ها AMD اکنون می‌تواند از نظر عملکرد پردازنده و نه فقط قیمت با اینتل رقابت کند.

مدل‌های پایه Ryzen AMD دارای هشت هسته و پردازش 16 رشته‌ای با فرکانس 3.4 گیگاهرتز با 20 مگابایت کش، سخت‌افزار پیش‌بینی مبتنی بر شبکه عصبی و واکشی اولیه هوشمند هستند.

پردازنده‌های سری رایزن AMD روی مادربردهای جدید سوکت AM4 با 1331 پین که توسط مدل‌های FX در سیستم‌های پیشرفته و همچنین مدل‌های APU پشتیبانی شده است، قابل‌نصب است. مادربردهای AM4 از رم DDR4 و رابط PCIe Gen3 پشتیبانی می‌کنند.

پردازنده Ryzen می‌تواند به عنوان یک سیستم روی یک تراشه (SoC) با هدف کاهش هزینه نیز تعبیه گردد. AM4 سایر ویژگی‌های متداول پردازنده مانند اسلات‌های PCIe اضافی، پورت صدای پیشرفته، پورت SATA express و اتصال USB 3.1 gen2 10Gbs را نیز ارائه می‌دهد.

همچنین سوکت مشترک، ارتقاء از سیستم‌های APU پایه به کارت‌های گرافیک مجزا به همراه پردازنده‌های FX را برای کاربران آسان‌تر می‌کند. عرضه اولیه محصولات پردازنده AMD شامل چندین نسخه مختلف از پردازنده Ryzen بود:

  • Ryzen که چندین نسخه برای کامپیوترهای شخصی دسکتاپ و لپ تاپ ارائه کرده است.
  • Ryzen PRO که دارای قابلیت‌های امنیتی اضافی و مدیریت در سطح سازمانی (ایده‌آل برای استفاده شرکتی و تجاری) است.
  • Ryzen Mobile که CPU Ryzen را با گرافیک Radeon Vega AMD ترکیب کرده است.
بیشتر بخوانید : کاهش عملکرد پردازنده‌های AMD پس از نصب ویندوز 11؛ از شایعه تا واقعیت

ویژگی‌های پردازنده Ryzen

با ارائه پردازنده‌های سری رایزن، شرکت AMD با قدرت بیشتر به «جنگ پردازنده‌ها» بازگشت.

پردازنده‌های قدیمی‌تر AMD که مدت‌ها به دلیل قابلیت‌های گرافیکی یکپارچه و هزینه نسبتاً پایین‌شان مورد تحسین قرار می‌گرفتند، اخیراً در تست‌های عملکرد در برابر آخرین تراشه‌های اینتل نقطه‌ضعف‌های بیشتری را از خود نشان می‌دادند.

اما با معرفی پردازنده Ryzen، به خصوص پردازنده ryzen 5 و ryzen 7، شرکت AMD هسته‌های بیشتری را اضافه کرده و مدل‌های پردازنده میان رده خود را تا حداکثر شش هسته/12 رشته (مدل‌های با کارایی بالا می‌توانند 8/16 یا بیشتر داشته باشند) گسترش داد.

فناوری هم‌زمان چند رشته‌ای (SMT) برای انجام عملیات بیشتر در هر هسته از ویژگی‌های جدید در پردازنده‌های سری رایزن است.

پردازنده رایزن

همه می‌دانید که هر هسته پردازنده به تنهایی یک CPU مجزا است بنابراین پردازنده‌های مدرن با تعداد هسته‌های بالا مثلاً هشت هسته، خود دارای هشت تراشه پردازنده مستقل هستند که می‌توانند محاسبات سنگین را به راحتی انجام دهند.

هر هسته دارای یک یا دو رشته است که مجموعه‌ای متمایز از دستورات و پاسخ‌های لازم را برای محاسبه، رندرگیری، اجرای برنامه‌های نرم‌افزاری و هر چیز دیگری، انتقال می‌دهند.

در پردازنده‌های سری رایزن AMD، وجود چندین رشته باعث افزایش کارایی پردازنده و بهره‌وری آن خواهد شد.

پیش از ارائه پردازنده‌های سری رایزن، بسیاری از تحلیلگران در مورد ادعاهای AMD مبنی بر قابلیت‌های این پردازنده دچار شک بودند.

اما کارشناسان صنعتی به زودی ادعاهای AMD را در مورد پردازنده Ryzen تأیید کردند و اذعان داشتند که تراشه‌های جدید رایزن با تراشه‌های ارائه شده توسط سایر سازندگان از جمله اینتل از بسیاری از جنبه‌های عملکردی برابر بوده یا حتی بهتر هستند.

مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل

برای بررسی ویژگی‌های پردازنده‌های سری رایزن، بهترین کار مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل است.

بیشتر بخوانید : تفاوت مادربرد amd و Intel در چیست؟

مقایسه پردازنده‌های اینتل و AMD

به طور کلی تفاوت پردازنده سری Ryzen و Core اینتل از جنبه‌های مختلف قابل‌بررسی است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

1. عملکرد گیمینگ

در نبرد پردازنده‌های سری رایزن از AMD و CPUهای Core از شرکت اینتل، شاید یکی از مهم‌ترین جنبه‌ها، عملکرد پردازنده در کاربردهای گیمینگ باشد.
پردازنده در یک مادربرد گیمینگ، نقش تعیین‌کننده‌ای در پردازش بازی‌های گرافیکی سنگین و اجرای بازی دارد.

به طور کلی، پردازنده‌های سری رایزن از نظر عملکرد گیمینگ نسبت به پردازنده‌های سری Core اینتل کمی پایین‌تر هستند. به خصوص در مورد بازی‌های سنگین در سیستم‌های عامل ویندوز 10 و 11، عملکرد بهتر پردازنده‌های اینتل مشهودتر است.

2. پشتیبانی از برنامه‌های ساخت و ویرایش محتوا

افراد حرفه‌ای که به دنبال عملکرد برتر در تولید محتوا و اپلیکیشن‌های ساخت و رندر هستند، باید بدانند که برنده این رقابت پردازنده‌های اینتل هستند.

طراحی جدید پردازنده‌های اینتل، دو نوع هسته را با هم ترکیب می‌کند تا یک معماری واحد قدرتمند در پردازنده ایجاد کند که در کاربردهای تک‌رشته‌ای به همان اندازه که در کاربردهای چند رشته‌ای قدرتمند است، قابل‌استفاده باشد.

3. ایجاد گرما و مصرف توان

در مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل از نظر مصرف توان، پردازنده‌های سری رایزن به دلیل بهره‌گیری از فناوری TSMC 7 نانومتری و Zen 3 AMD، مصرف توان کمتری را نشان می‌دهند.

جدیدترین پردازنده‌های رایزن بر اساس شاخص نسبت عملکرد به قدرت، انرژی کمتری مصرف می‌کنند که به معنی تولید گرمای کمتر است.

تولید گرمای کمتر در یک پردازنده به معنی کاهش هزینه‌های خنک‌سازی و عدم نیاز به استفاده از سیستم‌های کولینگ پرهزینه و پیشرفته است. یکی از دلایل کاهش هزینه‌های پردازنده Ryzen در مقایسه با پردازنده‌های اینتل، همین مسئله است.

4. قابلیت اورکلاکینگ

وقتی صحبت از اورکلاک CPU های ساخت AMD در مقابل اینتل به میان می‌آید، برنده این رقابت بدون شک پردازنده‌های اینتل هستند. اینتل، قابلیت اورکلاک پردازنده را به جدیدترین مادربردهای سری B و H اضافه کرده است که یک پیشرفت جدی در این حوزه محسوب می‌شود.

AMD نیز همچنین قابلیت‌های اورکلاک حافظه خود را با سری Ryzen 5000 بهبود بخشیده است. این قابلیت به حافظه AMD اجازه می‌دهد تا سرعت کلاک بالاتری نسبت به قبل داشته و در عین حال ویژگی‌های تأخیر کم خود را حفظ کند که در نهایت روان‌تر شدن اجرای بازی را به دنبال خواهد داشت.

5. بازدهی توان

از نظر بازدهی توان و چگالی ترانزیستورهای مورد استفاده در تراشه پردازنده، مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل نشان می‌دهد که پردازنده‌های سری رایزن AMD به خاطر بهره‌گیری از ساختار برد الکترونیکی پیشرفته و مقاوم TSMC 7 نانومتری توانسته‌اند بهره‌وری انرژی را بهبود بخشند.

6. درایورها و نرم‌افزارها

از نظر توسعه نرم‌افزارها و به‌روزرسانی درایورها، شرکت اینتل در این رقابت پیروز است. طی سال‌های اخیر شرکت اینتل با ارائه نسخه‌های به‌روزرسانی متعدد و پشتیبانی از جدیدترین نرم‌افزارها در بازه‌های مشخص زمانی، نسبت به رقیب دیرین خود یعنی AMD پیشی گرفته است.

البته AMD نیز در این زمینه پیشرفت شگفت‌انگیزی داشته و سعی دارد برای معماری‌های جدید Zen خود درایورهای به‌روزی را ارائه دهد. با این حال، با پیشرفت این شرکت هنوز کارهای زیادی برای انجام دادن وجود دارد.

7. مقایسه از نظر امنیت

بحث امنیت پردازنده‌های AMD و اینتل همچنان ادامه دارد زیرا محققان از شناسایی ترفندهای جدیدی در هر دوره برای نفوذ به ساختار داخلی پردازنده‌ها خبر می‌دهند.

در حال حاضر، اینتل از آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده‌تری نسبت به AMD رنج می‌برد و تأثیر آن‌ها بر روی پردازنده‌های نسل قبلی اینتل منجر به کاهش عملکرد محصولات پردازنده این شرکت نسبت به نمونه‌های AMD شده است.

تفاوت پردازنده‌های Ryzen و Core

به طور خلاصه می‌توان تفاوت پردازنده‌های سری رایزن AMD و سری Core اینتل را به این صورت بیان کرد:

  • وقتی صحبت از اورکلاک به میان می‌آید، اگرچه عملکرد AMD ضعیف‌تر از اینتل است اما در برخی از نمونه‌های پردازنده اینتل مشکلاتی در اثر اورکلاکینگ مشاهده شده است که کمی ریسک کار را بالا می‌برد.
  • پردازنده‌های اینتل کارآمدتر هستند در حالی که AMD از نظر مصرف انرژی مقرون‌به‌صرفه‌تر است.
  • قیمت پردازنده‌های سری رایزن AMD کمتر از اینتل است.
  • از نظر میزان گرمای تولید شده در پردازنده و نیاز به سیستم خنک‌سازی پیشرفته‌تر، می‌توان گفت که پردازنده Ryzen قوی‌تر عمل کرده است.
  • فناوری هیبریدی AMD در مقایسه با اینتل بهتر است.
  • پردازنده‌های AMD دارای قابلیت ریزپردازنده 8 سوکت و 32 هسته هستند، در حالی که پردازنده‌های اینتل دارای 4 سوکت و 16 هسته است. این تفاوت ظاهری، تنوع مادربردهایی که از هر دو پردازنده پشتیبانی می‌کنند را کمتر می‌کند.
  • میانگین سرعت کلاک پردازنده‌های اینتل 2.96 گیگاهرتز است در حالی که سرعت کلاک پردازنده‌های سری رایزن 2 گیگاهرتز است.
بیشتر بخوانید : همه چیز درباره انواع پردازنده اینتل (Intel CPU) و مقایسه آن‌ها

سخن پایانی

گفتن این که برنده مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل، کدام یک است، کار آسانی نیست زیرا هر دو برند پیشرو هستند و مزایا و معایب خاص خود را دارند. تفاوت پردازنده Ryzen و Core از جنبه‌های مختلف قابل‌بررسی است که به نوع کاربرد افراد بستگی دارد.

از آنجایی که هر دو برند سازنده پردازنده، مدل‌های مختلفی را با قابلیت‌های گوناگون برای کاربردهای کامپیوتر دسکتاپ، سطح سازمانی، سرور و غیره ارائه کرده‌اند لذا نوع کاربرد یک فاکتور مهم در انتخاب پردازنده است.

از نظر مقایسه قیمت، تقریباً در همه مدل‌های پردازنده، پردازنده Ryzen ساخت AMD برنده میدان است در حالی که از جنبه‌های عملکردی به خصوص برای کاربردهای رندرینگ و گیمینگ، پردازنده‌های اینتل یک پله بالاترند.

در این مقاله سعی کردیم مقایسه پردازنده Ryzen و اینتل را از جنبه‌های مختلف انجام داده و ویژگی‌های انحصاری پردازنده Ryzen را بیان کنیم.
مسلماً معرفی یک برند به عنوان برنده نهایی کار غیرممکنی است زیرا هر شخص به تناسب نیاز و بودجه خود، باید سری پردازنده موردنظر را انتخاب کند.