امروزه تنوع مانیتورهای موجود در بازار به قدری زیاد است که خریداران را دچار سردرگمی می‌کند. مخصوصا طی پنج سال گذشته و با توسعه تکنولوژی، تعداد تولیدکنندگان مانیتورهای میان رده افزایش چشمگیری داشته و دستگاه‌هایی با کیفیت‌های گوناگون در بازار به فروش می‌رسند. بهبود وضعیت پنل‌ها، بالا رفتن رزولوشن تصاویر و همچنین بیشتر شدن تعداد ورودی‌ها باعث به وجود آمدن تنوع فوق‌العاده‌ای در مانیتورها شده که همین امر خریداران را در انتخاب یک گزینه مناسب با مشکل مواجه کرده است. در هنگام خرید مانیتور گیمینگ و یا مانیتورهای ساده علاوه بر سایز و روزولوشن باید به فاکتورهای دیگری مانند فریم ریت و رفرش ریت هم توجه کنیم.

در طی سال‌های اخیر بسیاری از مانیتورها تصاویری با کیفیت 4k را به کاربران ارائه می‌کند. اما مدتی است که خریداران جدا از بحث رزولوشن صفحه، به فاکتور دیگری به نام نرخ نوسازی تصویر (رفرش ریت)  یا همان Refresh Rate نیز اهمیت بسیاری می‌دهند. به عنوان مثال شما ممکن است با نمایشگری در بازار مواجه شوید که عدد ۱۲۰ هرتز یا ۱۴۴ هرتز بر روی آن درج شده باشد. رفرش ریت مفهومی است که بسیاری از افراد اطلاع چندانی در خصوص آن ندارند. چرا که نه تنها نام Refresh rate به خودی خود اطلاعاتی را در اختیار کاربر قرار نمی‌دهد، بلکه در عمل نیز تشخیص نرخ نوسازی فریم‌ها در یک مانیتور به راحتی قابل انجام نیست. در این مقاله قصد داریم تا نگاه دقیق‌تری به مفهوم رفرش ریت صفحه داشته باشیم و ببینیم چرا توجه به چنین فاکتوری در زمان خرید یک مانیتور مخصوصا مانیتور گیمینگ می‌تواند از اهمیت نسبتا زیادی برخوردار باشد.

منظور از رفرش ریت 60 هرتز یا 120 هرتز چیست؟

مردم وقتی با اعدادی مانند 120Hz یا 240Hz در ویژگی های مانیتور مواجه می شوند خیال می کنند که این اعداد به CPU مرتبط است. زیرا در بیان سرعت CPU هم از مقیاس هرتز استفاده می شود. اما در اینجا از مقیاس هرتز برای تعریف پارامتری کاملا متفاوت استفاده می شود : رفش ریت یا همان نرخ نوسازی صفحه.

رفرش ریت در اصل به سرعت جایگزینی فریم‌های قدیمی با فریم‌های جدید در یک ثانیه اشاره می‌کند. از آنجا که حرکت فریم‌ها باعث شکل‌گیری یک تصویر متحرک در نمایشگر می‌شود، نرخ نوسازی صفحه می‌تواند تعداد فریم‌هایی که در یک ثانیه نمایش داده می‌شوند را مشخص کند. باید به این نکته اشاره کنیم که رفرش ریت (Refresh Rate)  هیچ ارتباطی با فریم ریت (Frame Rate) ندارد. چرا که همانطور که اشاره داشتیم، نرخ نوسازی (رفرش ریت)  از ویژگی‌های مانیتورهاست؛ در حالی که فریم ریت یک موضوع مرتبط با قدرت پردازشگر گرافیکی در یک رایانه و یا کنسول بازی است.

به عبارت دیگر، می‌توان گفت رفرش ریت بالاتر، لزوما کیفیت تصویر بهتری را در اختیار کاربران قرار نمی‌دهد. برای مثال نمایش یک فیلم کلاسیک که به صورت ۲۴ فریم در ثانیه فیلم برداری شده است در نمایشگر‌هایی با نرخ نوسازی ۶۰ فریم و ۹۰ فریم، تفاوت محسوسی را نشان نمی‌دهد. این در حالی است که نمایش یک بازی با نرخ فریم ۱۰۰ فریم بر ثانیه در دو نمایشگر با نرخ نوسازی ۶۰ هرتز و ۱۲۰ هرتز، تجربه‌هایی متفاوت را به دنبال خواهد داشت.

موشن رزولوشن یا وضوح تصویر

حال سیستم قدرتمندی را در نظر بگیرید که توانایی اجرای بازی با فریم ریت ۱۲۰ هرتز و یا ۲۴۰ هرتز را دارد. در این زمان است که کاربر با استفاده از مانیتورهایی با رفرش ریت بهتر، می‌تواند تغییر قابل توجهی را در نحوه حرکت عناصر موجود در بازی احساس کند مخصوصا درباره گیمرهای استفاده از مانیتور گیمینگ تاثیر به خصوصی در کیفیت بازی آن ها دارد. در حالت عادی عملکرد ذهن انسان به گونه‌ای است که فریم‌ها را به هم چسبانده و این حس را ایجاد می‌کند که در حال مشاهده تصویری بی نقص هستیم. اما واقعیت امر این است که به علت پایین بودن نرخ نوسازی مانیتورها، قطعا برخی جزییات از دید ما پنهان خواهد ماند.

به عبارت دیگر، نرخ نوسازی بالای یک مانیتور به ذهن ما کمک می‌کند تا تصاویر را با جزییات بیشتری درک کند. اما نکته اینجاست که درک تصاویر در انسان‌ها با یکدیگر متفاوت است. به عنوان مثال برخی افراد می‌توانند به راحتی تفاوت تصاویر منتشر شده از مانیتورهای ۶۰ هرتز و ۱۲۰ هرتز را درک کنند. این در حالی است که عده زیادی قابلیت درک این موضوع را ندارند. این مشکل در زمان مقایسه تصاویر خروجی مانیتورهای ۱۲۰ هرتز و ۲۴۰ هرتز بیشتر خود را نشان خواهد داد ( این مقدار در مانیتور های معمولی معمولا بین 60 تا 144 هرتز است و در مانیتور گیمینگ معمولا بین 120 تا 300 هرتز متغیر است)

به صورت کلی، میزان رفرش ریت مانیتور یکی از عوامل نسبتا مهم در خرید یک نمایشگر و مخصوصا مانیتور گیمینگ مناسب است. اگر شما علاقه فراوانی به بازی‌های کامپیوتری دارید، با استفاده از مانیتورهایی با نرخ نوسازی بالا، متوجه حرکت سریع عناصر مختلف بازی خواهید شد. اما اگر قصد دارید از سیستم خود تنها برای سرچ کردن در اینترنت و یا استریم آنلاین فیلم استفاده کنید، نرخ نوسازی از اهمیت چندانی برخوردار نیست. به خاطر داشته باشید که مشخصات فنی کامپیوتر شما هم باید از نرخ نوسازی مانیتور شما پشتیبانی کند. یکی از مزایای استفاده از لپ تاپ های مخصوص بازی، هماهنگی بین سرعت تمام قطعات با یکدیگر است. مثلا در لپ تاپ گیمینگ XPG XENIA مشخصات فنی به خوبی با رفرش ریت 144Hz مانیتور آن سازگار است و می توانید از وضوح بالای تصاویر در هنگام بازی به خوبی لذت ببرید.

مشکل Screen tearing

همانطور که کمی بالاتر هم اشاره کردیم، فریم ریت و رفرش ریت دو مفهوم کاملا متفاوت از یکدگیر هستند. اختلاف فاحش بین این دو مورد می‌تواند باعث به وجود آمدن مشکلی به نام Screen Tearing شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که سرعت پردازش فریم‌ها ( فریم ریت) توسط کارت گرافیک یک سیستم از سرعت نمایش فریم‌ها (رفرش ریت) در مانیتور بیشتر باشد. این موضوع باعث می‌شود که فریم‌ها به صورت ناخواسته در کنار یکدیگر قرار گرفته و ظاهر کلی عکس را بر هم بزنند.

بسیاری از سیستم‌های گیمینگ بازی‌ها را با سرعت بیش زا ۱۰۰ فریم بر ثانیه پردازش می‌کنند. این در حالی است که یک مانیتور ۶۰ هرتز فقط می‌تواند در هر ثانیه بخشی از این فریم‌ها را به نمایش دهد. در نتیجه پدیده‌ای به نام Screen Tearing به وجود می‌آید که به میزان چشمگیری بر روی تجربه بازی گیمر تاثیر منفی می‌گذارد.‍‍ برای رفع این مشکل تنها کافیست از مانیتور گیمینگ با نرخ نوسازی بالا و متناسب با مشخصات فنی کامپیوترتان استفاده کنید.

تکنولوژی‌های متفاوتی نیز برای رفع مشکل Screen Tearing در مانیتورها به کار گرفته می‌شود که در میان آن‌ها V-Sync،Freesync و البته G-Sync نسبت به سایرین شناخته شده‌تر هستند. البته هر یک از این روش‌ها، مشکلات مربوط به خودشان را نیز دارند. به عنوان مثال روش V-Sync عملکرد مانیتور در نمایش فریم‌ها را با اختلال مواجه می‌کند. این در حالی است که استفاده از روش‌های G-Sync و Freesync نیاز به سخت‌ افزار و کارت گرافیک بسیار قدرتمند دارد. این تکنولوژی‌ها روز به روز در حال پیشرفت هستند ولی همچنان شرایط استفاده از آن‌ها اندکی پیچیده است.

رابطه بین رفرش ریت و تاخیر ورودی

رفرش ریت تصویر در مانیتورها تاثیر مستقیم بر روی عاملی به نام تاخیر ورودی (Input response) خواهد داشت. تاخیر ورودی که یکی از مهم‌ترین موارد مرتبط با مانیتورهاست، به فاصله زمانی میان ورود دستورات و مشاهده نتایج بر روی مانیتور گفته می‌شود. به عنوان مثال تاخیر ورودی در مانیتور‌های ۶۰ هرتز ۱۶.۶۴ میلی‌ثانیه است. این در حالی است که میزان تاخیر ورودی در مانیتورهای ۱۲۰ هرتز چیزی در حدود ۸.۳۳ میلی ثانیه است.

ایده‌آل‌ترین میزان تاخیر ورودی برای یک مانیتور گیمینگ، کمتر از ۵ میلی ثانیه است. این در حالی است که بسیاری از گیمرها، تاخیر ورودی ۱۰ میلی ثانیه را یک عدد مناسب برای مانیتور می‌دانند. به هر حال هر چقدر میزان تاخیر پایین‌تر باشد، کیفیت نمایش بازی‌های کامپیوتری بهتر خواهد بود. تاخیر ورودی موضوع چندان با اهمیتی برای افراد عادی نیست. به همین دلیل است که بسیاری از کاربران در هنگام خرید، توجهی به آن ندارند.

برای مانیتور گیمینگ چه رفرش ریتی مناسب است؟

اگر بخواهیم بسیار خلاصه به این پرسش پاسخ دهیم، می‌توان گفت که داشتن مانیتورهایی با نرخ نوسازی بهتر، نکات مثبت بسیاری را در اختیار کاربران قرار خواهد داد و آن‌ها را از خرید یک مانیتور 4k بی‌نیاز می‌کند. چرا که استفاده از یک مانیتور 4k با نرخ نوسازی ۲۴۰ یا ۱۲۰ هرتز، علاوه بر اینکه هزینه سنگینی را به شما تحمیل خواهد کرد، فشار زیادی را به سخت افزار سیستم‌تان وارد می‌کند. به صورت کلی یک مانیتور گیمینگ با رفرش ریت ۱۲۰ هرتز و یا ۱۴۴ هرتز می‌تواند یک تجربه بی‌نظیر و بدون تاخیر را از انجام بازی‌ کامپیوتری برای شما فراهم آورد.

اگر به دنبال خرید یک مانیتور ۱۲۰ هرتز هستید، بهتر است پیش از خرید با دقت به تصاویری که روی مانیتور نمایش داده می‌شود توجه کنید. همچنین با مراجعه به تجربیات گذشته خود و بررسی کیفیت نمایش تصاویر و کنار هم قرارگیری پیکسل‌ها، می‌توانید انتخاب بسیار خوبی انجام دهید.

اگر گیمر حرفه‌ای نیستید، در هنگام خرید توجه چندانی به نرخ نوسازی مانیتورها نداشته باشید. چرا که درک تفاوت مانیتور‌های ۶۰ هرتز و ۱۲۰ هرتز به راحتی امکان پذیر نیست. یکی از تفاوت‌هایی که میان تلویزیون‌ها و مانیتورهای کامپیوتر وجود دارد، استفاده از پردازنده‌های تصویری در تلویزیون‌هاست. این پردازنده‌ها می‌توانند با پردازش سریع فریم‌ها، محتوا را به حالت‌های ویژه‌تری به نمایش در بیاورند. بر خلاف تلویزیون‌ها، نمایشگرهای رایانه‌ای معمولا از هیچ پردازشگر تصویری استفاده نکرده و تغییر چندانی در تصاویر اصلی به وجود نمی‌آورند. همین موضوع باعث می‌شود که مانیتورهای گیمینگ به صورت کلی کیفیت بالایی در نمایش ویدیوها با فریم ریت پایین ندارند. نرخ نوسازی بالا همچنین تاثیری چندانی در از بین رفتن اثر شبح (Ghosting) نخواهد داشت. در برخی از مانیتورها شاهد این موضوع هستیم که با حرکت عناصر داخل بازی، برای یک مدت کوتاه، سایه‌ای به جا می‌ماند که به آن شبح گفته می‌شود.

در نهایت افرادی که علاقه چندانی به بازی‌های کامپیوتری ندارند، کار سختی در تشخیص تفاوت تصاویر مختلف خواهند داشت. همانطور که گفتیم، عوامل بسیاری برای سنجش عملکرد مانیتورها وجود دارند. اما اگر قصد استفاده معمولی از سیستم خود را دارید، بهتر است پول خود را صرف گزینه‌هایی کنید که کیفیت تصویر بهتری را به شما نمایش می‌دهند. هر چند که امروز رفرش ریت سیستم های گیمینگ بین 60 تا 300 هرتز متفاوت است اما به خاطر داشته باشید که الزاما بالاترین مشخصات بهترین ها نیستند. با توجه به نیازها و بودجه ی خود بهترین گزینه را انتخاب کنید.