قطعات مادربرد و کاربرد هر کدام

در این بخش اجزای اصلی مادربرد را که در 12 دسته مختلف جای می‌گیرند به شما معرفی می‌کنیم:

1. پردازنده (CPU)

واحد پردازش مرکزی، پردازنده یا همان CPU مغز متفکر کامپیوتر شماست. CPUها در شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند. CPU های جدید گرمای زیادی تولید می‌کنند و به همین دلیل یک فن خنک کننده یا هیت سینک در کنار آنها قرار داده می‌شود.

CPU از نظر ظاهری به شکل یک مربع یا مستطیل تخت طراحی می‌شود که روی مادربرد نصب شده است. اگر به دنبال CPU روی مادربرد باشید، کافیست به دنبال یک قطعه مربع یا مستطیل تخت و نسبتاً بزرگ روی مادربرد باشید.

همچنین قبلا درباره نحوه تشخیص سازگاری مادربرد با سی پی یو صحبت کرده بودیم که قبل از خرید قطعات سیستم خود پیشنهاد می‌کنیم مطالعه کنید.

2. اسلات رم (RAM)

حافظه رم یکی دیگر از قطعات مهم و حیاتی در کامپیوتر است. این حافظه تمام داده‌هایی که توسط پردازنده در حال پردازش است را به طور موقت در خود ذخیره می‌کند تا فرایند پردازش سریع‌تر به پایان برسد.

هرچقدر رم کامپیوتر شما بالاتر باشد، سرعت پردازش داده‌ها توسط CPU افزایش پیدا کرده و کامپیوتر با کیفیت‌تر و البته باارزش‌تری خواهید داشت.

اسلات RAM اغلب به صورت دو یا چند اسلات مستطیل شکل و با پین‌های متعدد روی مادربرد دیده می‌شود. برای تشخیص راحت‌تر اسلات‌های رم می‌توانید به گیره‌هایی که در دو طرف اسلات وجود دارد توجه کنید. این گیره‌ها، برای سفت نگه داشتن رم‌ها استفاده می‌شوند.

پیشنهاد می‌کنیم درباره نحوه تشخیص سازگاری مادربرد با رم اطلاعات بیشتری کسب کنید.

3. پل شمالی و پل جنوبی (Southbridge/Northbridge)!

دو مورد از قطعاتی که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند اما بسیار اهمیت دارند، پل شمالی و پل جنوبی مادربرد هستند که با نام‌های نورث بریج و سوت بریج هم شناخته می‌شوند.

این‌ها دو تراشه روی مادربرد هستند که کاربردهای مختلفی دارند. پل شمالی که در قسمت بالای مادربرد قرار داده شده و نزدیک‌تر به CPU است قطعاتی مانند کارت گرافیک، حافظه رم و CPU را به هم مرتبط کرده به دلیل حجم بالای داده‌ها و پهنای باندی که دارد، باید بسیار سریع عمل کند.

پل جنوبی در قسمت پایینی مادربرد و نزدیک به پورت‌های پشتی کیس قرار گرفته است و قطعاتی مانند بایوس، تمام پورت‌های ورودی و خروجی، USB و … را در ارتباط با هم قرار می‌دهد.

4. بایوس (BIOS)

یکی دیگر از قطعات مادربرد، بایوس است. این قطعه تمام اطلاعات مربوط به مادربرد را در خود ذخیره می‌کند و حتی وقتی هیچ سیستم عاملی روی کامپیوتر شما نصب نباشد، اجازه بررسی تنظیمات و مشاهده آن را به کاربر می‌دهد.

در بایوس تمام دستورالعمل‌های مربوط به روشن و خاموش شدن کامپیوتر قرار داده شده و با تنظیم آن می‌توان به مادربرد دستور داد، داده‌ها را از روی یک هارد بخصوص بخواند. این قطعه همچنین به کامپیوتر اجازه می‌دهد به دستگاه‌های ورودی و خروجی مانند ماوس و کیبورد در ارتباط باشد.

5. پورت USB

پورت USB بخش مهمی از مادربرد است که به کاربران اجازه می‌دهد دستگاه‌های جانبی خارجی مانند ماوس، کیبورد، پرینتر و … را به آن متصل کنند.

همچنین با استفاده از این پورت کاربران می‌توانند حافظه‌های جانبی مانند فلش مموری و هارد اکسترنال را هم به کامپیوتر خود متصل کرده و فایل‌های خود را انتقال دهند.

انواع USB عبارتند از USB-A، USB-B، USB-mini، micro-USB، USB-C و USB-3 که هرکدام ویژگی‌ها و شکل و شمایل مخصوص به خود را دارند.

روی مادربردها با توجه به شرکت سازنده و نوع مادربرد، تعداد پورت‌های USB مختلفی در بخش‌های مختلف مادربرد قرار داده می‌شود. قبلا درباره پورت‌های مادربرد مطلب مفصلی جمع آوری کردیم که توصیه می‌کنیم مطالعه کنید.

6. کانکتورهای ماوس و کیبورد

گرچه امروزه برای اتصال ماوس و کیبورد از پورت‌های USB‌ هم استفاده می‌شود اما در مادربردهای قدیمی‌تر دو پورت متفاوت برای این دو دستگاه در نظر گرفته می‌شود.

هنوز هم روی برخی از مادربردها پورت PS/2 که مخصوص اتصال ماوس و کیبورد بود وجود دارد و با رنگ‌های مختلف به کاربران نشان داده می‌شود.

7. فن‌های خنک کننده

مادربردها با توجه تکنولوژی و امکاناتی که دارند، فن‌های خنک کننده متعددی خواهند داشت. اگر نگاهی به مادربردهای نصب شده درون کیس کامپیوتر بیندازید، چند نمونه از فن‌ها را مشاهده می‌کند.

چند فن خنک کننده در نزدیکی CPU قرار داده می‌شود و فن‌های دیگر هم در بخش‌های مختلف مادربرد قرار می‌گیرند. مادربرد برای رهایی از گرما، به این فن‌ها نیاز دارد تا گرمای بیش از حد به قطعات آن آسیبی وارد نکند.

باید به این نکته هم اشاره کرد که برخی از قطعات مادربرد مانند CPU یا کارت گرافیک یا رم ممکن است فن‌های اختصاصی داشته باشند که توسط شرکت تولیدکننده آن قطعه به طور دائم روی آن نصب شده باشد. درباره سیستم خنک کننده مادربرد اطلاعات بیشتری کسب کنید.

8. اسلات‌های توسعه (Expansion Slots)

اسلات‌های توسعه یکی از اجزای اصلی مادربردهای کامپیوتر هستند که به کاربران امکان اضافه کردن اجزای جدید و به‌روزرسانی سیستم را می‌دهند.

این اسلات‌ها به صورت فیزیکی روی مادربرد نصب شده و به دستگاه‌های جانبی این اجازه را می‌دهند که به مادربرد متصل شوند.

یکی از معروف‌ترین اسلات‌های توسعه، اسلات‌های PCIe هستند. این اسلات‌ها برای اتصال کارت‌های گرافیک، کارت‌های صوت، کارت‌های شبکه و سایر دستگاه‌های جانبی استفاده می‌شوند.

هر اسلات توسعه از پهنای باند خاص خود برخوردار است که میزان انتقال داده‌ها را مشخص می‌کند. علاوه بر PCIe، اسلات‌های AGP و PCI هم در گذشته مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

هرکدام از این اسلات‌های مادربرد به دستگاه‌های مختلف اجازه اتصال می‌دهند و برخی از آنها برای نیازهای خاصی مثل ارتقاء گرافیک یا افزودن کارت‌های صوت حرفه‌ای طراحی شده‌اند.

اسلات‌های توسعه اهمیت زیادی در ارتقاء و به‌روزرسانی کامپیوترها دارند، زیرا کاربران را قادر می‌سازند تا با افزودن تجهیزات جدید، عملکرد سیستم خود را بهبود بخشیده و با نیازهای جدید سازگار کنند.

9. باتری COMS

باتری CMOS یکی دیگر از اجزای مهم مادربردهای کامپیوتر است که نقش حیاتی در حفظ تنظیمات سیستم و ساعت سیستمی (Real-Time Clock) دارد. این باتری به عنوان منبع تغذیه پایدار برای حفظ اطلاعات حیاتی در حافظه CMOS استفاده می‌شود.

CMOS خود یک نوع حافظه با قابلیت پاک شدن (Non-Volatile Memory) است که اطلاعاتی مانند تنظیمات بایوس، تنظیمات کلی سیستم و زمان سیستمی را ذخیره می‌کند.

این باتری معمولاً به صورت سکه‌ای و کوچک در نزدیکی سوکت CPU یا در نزدیکی نقاط دیگری از مادربرد قرار دارد. در صورت قطعی برق اصلی یا خاموش شدن سیستم، باتری CMOS همچنان انرژی را فراهم می‌کند تا از پاک شدن اطلاعات مهم جلوگیری شود.

بنابراین، باتری CMOS یک قطعه بسیار اساسی برای حفظ پایداری و دقت سیستم است و بدون آن، کاربران هر بار که سیستم را خاموش می‌کنند، ممکن است با از دست دادن تنظیمات و اطلاعات مهم مواجه شوند.

10. دستگاه‌های حافظه

تمام کیس‌های کامپیوتر مکان‌هایی برای قرار دادن حافظه‌هایی مانند هارد دیسک یا SSD در نظر می‌گیرند. اما این حافظه‌ها از طریق کابل‌های مخصوص به پورت مخصوص حافظه روی مادربرد متصل می‌شوند.

برای اتصال این دستگاه‌های حافظه، علاوه بر پورت انتقال داده مخصوص، به کابل‌های برق هم نیاز خواهید داشت که این کابل‌ها از طریق اتصال پاور کامپیوتر به هارد دیسک یا SSD امکان‌پذیر می‌شود.

بنابراین پورت‌های مخصوص اتصال HDD‌ یا SSD روی مادربرد شکل و شمایل مخصوص به خود را دارد و به راحتی می‌توانید این پورت‌ها را پیدا کنید.

بیشتر بخوانید : مقایسه انواع پورت‌های SSD روی مادربرد

11. کانکتورهای جلوی کیس

در جلوی کیس کامپیوتر کلیدها و پورت‌هایی قرار داده شده که برای دسترسی و استفاده از امکانات آنها، باید این تجهیزات در ارتباط با مادربرد باشند. این کانکتورهای جلوی کیس معمولاً به پین‌های کوچکی روی مادربرد وصل می‌شوند.

اگرچه پین‌های روی مادربرد گروه‌بندی شده و دارای کد رنگی مخصوص به خود هستند، اما این چیدمان با توجه به مدل مادربرد و شرکت سازنده آن می‌تواند متفاوت باشد.

12. کانکتور برق

کانکتور برق آخرین بخش از قطعات مادربرد است که در این مقاله معرفی می‌کنیم. این کانکتور که در بخش انتهایی مادربرد قرار داده شده، برق مورد نیاز قطعات کامپیوتر را دریافت می‌کند.

کانکتور منبع تغذیه 20 پین دارد و برق شهری 110 ولت AC را به برق با ولت‌های مختلف 12، 5 و 3.3 ولت با جریان مستقیم تبدیل می‌کند.

سخن پایانی

مادربرد به عنوان اصلی‌ترین قطعه کامپیوتر تمام سخت‌افزارها را روی خود جمع کرده و در ارتباط با هم قرار می‌دهد. نام قطعات مادربرد برای خیلی از کاربران شناخته شده نیست.

به همین دلیل در این مقاله شما را با نام اجزای اصلی مادربرد و کاربردهای هر کدام آشنا کردیم. شما می‌توانید سوالات و نظرات خود درباره قطعات مادربرد را در بخش دیدگاه‌ها با ما در میان بگذارید.