در مقایسۀ SSDهای PCIeو SATA ، ممکن است SSD های PCIe ازلحاظ تکنولوژی به SSDهای ساتا (SATA) برتری داشته باشند، اما این بدان معنا نیست که همیشه باید به درایوهای SATA ترجیح داده شوند.

در این مقاله نگاهی می‌اندازیم به تفاوت‌های میان SSDهای SATA و PCIe ها و مواردی را مطرح می‌کنیم که به شما کمک می‌کنند تا بتوانید هنگام خرید SSD آگاهانه انتخاب کنید.

SSD PCIe چیست؟

چه ویژگی در SSD‌های PCIe وجود دارد که باعث می‌شود نسبت به SSD های SATA مطلوب‌تر و گران‌تر باشند؟ آیا اساساً این موضوع به عملکرد آن‌ها ربط دارد؟ تقریباً تا حد زیادی همین‌طور است.

PCIe) Peripheral Component Interconnect Express) درایوی است که اتصال آن به مادربرد و انتقال داده در آن مستقیم‌تر از درایوهای دیگر است.

این درایو معمولاً در ابزاری مانند کارت گرافیک مورداستفاده قرار می‌گیرد، یعنی دستگاه‌هایی که به اتصال و انتقال داده‌ها با سرعت‌بالا نیاز دارند، اما PCIe ها ثابت کرده‌اند که به عنوان درایوهای ذخیره‌سازی داده هم مفید و کاربردی هستند.

سرعت انتقال PCIe 3.0 در هر خط 985 مگابیت در ثانیه است و ازآنجایی‌که دستگاه‌های PCIe می‌توانند از 1x، 4x، 8x یا 16x خط پشتیبانی کنند، درواقع سرعت این درایو‌ها به‌صورت بالقوه تا 15.76 گیگابایت بر ثانیه می‌رسد. این سرعت بسیار فراتر از دسته و کلاسی است که SATA SSD ها در آن قرار دارند!

اما آیا این بدان معنی است که یک SSD PCIe که 16x خط دارد 25 برابر سریع‌تر از SATA SSD است؟ ازلحاظ نظری، مطمئناً همین‌طور است، اما عملاً شما در ردۀ مصرفی SSD پیدا نخواهید کرد که این تعداد خط را داشته باشد.

معمولاً باید بین گزینه های 2x و 4x انتخاب کنید و این یعنی حداکثر سرعت انتقال نزدیک به 3.94 گیگابایت بر ثانیه خواهد بود.

و حتی در این مورد هم تفاوت میان PCIe و SATA را فقط وقتی متوجه می‌شوید که بخواهید فایل‌های فوق بزرگ و با ابعاد بسیار بالایی را منتقل کنید، فایل‌هایی که انتقال آن‌ها کمی زمان‌بر باشد.

به‌عنوان‌مثال اگر در حال اجرای بازی ویدئویی هستید و فقط می‌خواهید که سرعت لود آن هنگام شروع بازی یا تغییر نقشه‌ها بیشتر شود، در این مورد هم SSD های PCIe و هم SSD های SATA به‌سرعت رعد خواهند بود.

SSD های PCIe عمر باتری کمتری دارند. اگر استفادۀ شما فقط در حد استفاده از مرورگر وب، کار با Docs Google، ارسال و دریافت ایمیل یا هر کاری است که صرفاً CPU- یا RAM-محور هست، میان SSDهای SATA و PCIe تفاوت زیادی را حس نخواهید کرد (زیرا این فعالیت‌ها شامل انتقال حجم زیادی از داده‌ها نمی‌شود).

اما اگر دائماً در حال خواندن و انتقال داده‌ها هستید، SSD های PCIe سریع‌تر هستند اما این نکته را در نظر داشته باشید که آنها انرژی بیشتری صرف کرده و درنتیجه عمر باتری آن‌ها زودتر تمام می‌شود.

آخرین نکته در مورد AHCI در مقایسه با NVMe است. هر وقت مجبور شدید بین این دو استاندارد یکی را انتخاب کنید، NVMe را انتخاب کنید. AHCI قدیمی‌تر است و برای هارددیسک‌ها و SATA طراحی‌شده، یعنی ممکن است SSD PCIe که از AHCI استفاده کند نتواند حداکثر توانایی خود را به کار گیرد. NVMe به‌طور خاص برای استفاده با PCIe طراحی‌شده است، بنابراین با استفاده از آن به عملکرد بهتری دست پیدا خواهید کرد.

SSD ساتا (SATA) چیست؟

SATA یا ATA سریال نوعی رابط اتصال است که SSDها برای برقراری ارتباط میان داده‌ها و سیستم شما از آن استفاده می‌کنند. پیدایش این رابط اتصال به سال 2003 برمی‌گردد و این یعنی که فرصت زیادی داشته تا به یکی از رایج‌ترین انواع ارتباطی تبدیل شود.

SSD SATAها ازلحاظ سخت‌افزاری سازگارتر هستند. اگر SSD SATA بخرید، سازگاری آن با هر نوع کامپیوتر دسکتاپ و رومیزی یا لپ‌تاپی که در حال حاضر دارید، تقریبا تضمین شده است – حتی اگر کامپیوتر شما برای یک دهه قبل‌ باشد.

عملکرد نسبی SSD های SATA خیلی خوب نیست. همان‌طور که در این مقاله آمده، SATA 3.0 رایج ترین شکل SSD است که ازلحاظ نظری سرعت انتقال آن 6 گیگابایت در ثانیه (750 مگابایت در ثانیه) است؛ اما به دلیل برخی سربارهای فیزیکی که هنگام رمزگذاری داده‌ها برای انتقال اتفاق میفتد، سرعت انتقال عملی و واقعی آن 4.8 گیگابایت در ثانیه (600 مگابایت در ثانیه) است.

درحالی‌که سرعت 600 مگابایت در ثانیه سرعت مناسب و بالایی است، به‌هیچ‌عنوان به‌پای سرعت انتقال داده در SSD های PCIe، حتی به نزدیکی‌های آن‌هم نمی‌رسد.

بااین‌حال، SSD های SATA برای کاربران خانگی و معمولی به‌اندازۀ کافی و حتی بیشتر از نیاز آنها سریع هستند. برای اینکه میزان سریع بودن آن‌ها را بهتر متوجه شوید، باید بدانید که SATA SSD می‌تواند در هر ثانیه کل داده‌های یک CD که کاملاً پرشده است را انتقال دهد.

SSD های SATA ارزان‌تر هستند. شاید این موضوع برای کاربران خانگی مهم‌ترین نکته به‌حساب بیاید. حقیقت این است که تفاوت قیمت میان SSD های SATA و PCIe واقعاً قابل‌توجه و چشمگیر است،  این موضوع در مورد تمام مدل‌های این محصولات صدق می‌کند: SSD های SATA مقرون به‌صرفه‌تر از PCIe SSD های هستند.

M.2 و U.2 چیست؟

M.2 (که تلفظ آن «ِاِم دات تو» به معنی حرف ام نقطه دو است) و U.2 (که تلفظ آن «یو دات تو» به معنی حرف یو نقطه دو است) استانداردهای شکل ظاهری (Form Factor) هستند که شکل، ابعاد و طرح بندی یک دستگاه فیزیکی را مشخص می‌کنند. هم استاندارد M.2 و هم U.2 در رابطه با هر دو درایو SATA و PCIe استفاده می‌شوند.

M.2 از هر نظر رایج‌تر است، بنابراین اگر مجبور شدید بین این دو یکی را انتخاب کنید و مطمئن نبودید که کدام‌یک گزینۀ بهتری است، M.2 انتخاب امن‌تری می‌باشد. U.2 عمدتاً برای SSD های سری 750 اینتل استفاده می‌شود و خیلی هم مواردی را پیدا نخواهید کرد که با این استاندارد سازگاری داشته باشند.

وقتی برای SATA SSD از M.2 استفاده می‌کنید، عملکرد آن دقیقاً مانند وقتی است که از  ساتایی (SATA) با فرم فاکتور و شکل ظاهری معمولی استفاده می‌کنید. وقتی M.2 را برای PCIe SSD به کار می‌برید، بدین معنی است که به x4 خط محدود می‌شوید – که برای یک کاربر خانگی معمولی بیش‌ازاندازه کافی است.

علاوه بر این، SSD های x4 خطی شایع‌تر از SSD های x2 خطی هستند و درعین‌حال به‌اندازۀ آن‌ها گران نیستند؛ بنابراین می توانید تجربه کاربری رضایت بخشی داشته باشید.

توجه: می‌توانید آداپتوری تهیه کنید که اتصال M.2 را به اتصال U.2 و برعکس آن تبدیل کند، اما چنین آداپتوری ممکن است ممکن است بستر فیزیکی موردنظر شمارا فراهم نکند.

PCIe SSD یا SATA SSD؟ کدام SSD نوع برای شما مناسب است؟

همان‌طور که از ابتدا گفتیم. اگر ازلحاظ بودجه در تنگنا قرار دارید، SATA را انتخاب کنید. اگر برای انتقال فایل‌های زیاد و متوالی به حداکثر سرعت و عملکرد نیاز دارید، PCIe گزینۀ خوبی خواهد بود.

هردوی آن‌ها با شکل ظاهری و مشخصات M.2 سازگار هستند و ازلحاظ سرعت هم SSD SATA و PCIeهم  نسبت به HDD ها بهتر هستند، بنابراین هر یک از آن‌ها را که انتخاب کنید ضرر نکرده‌اید.

توجه داشته باشید که چندین اصطلاح دیگر مرتبط با SSD وجود دارد که باید بدانید، مانند TRIM و SLC / MLC / TLC. همچنین بایستی در مورد روش‌های تعمیر و نگهداری SSD و از مواردی که نشانۀ خراب شدن SSD شما است آگاهی کافی داشته و نسبت به آن‌ها هوشیار باشید.