بیشتر لپ‌تاپ‌های مدرن، از درایوهای مکانیکی قدیمی به سمت گزینه‌های کوچک‌تر و بادوام‌تر یعنی حالت جامد یا همان حافظه SSD حرکت می‌کنند. دلیل این تغییر این است که لپ‌تاپ‌ها روزبه‌روز کوچک‌تر می‌شوند و فضای داخلی آن‌ها محدودتر شده است و دیگر با دستگاه‌های ذخیره‌سازی بزرگ هم‌خوانی ندارند. در این مطلب به آشنایی با انواع درایو های قابل استفاده در لپ تاپ می پردازیم .

هارد درایوها

هارد درایوها (HDD) یا همان دیسک‌های سخت، هنوز هم متداول‌ترین نوع حافظه‌ی ذخیره‌سازی در لپ‌تاپ‌ها به شمار می‌روند و بسیار معمول هستند.

به طور کلی در مورد هارددیسک ها ظرفیت و سرعت عامل تعیین کننده است. درایوهایی با ظرفیت بیشتر، عملکرد بهتری نسبت به درایوهایی با ظرفیت کمتر دارند و درایوهایی با سرعت چرخش بیشتر، وقتی با نمونه‌هایی که ظرفیت مشابهی دارند، مقایسه می‌شوند، وظیفه‌ی خود را بهتر از مدل‌هایی با سرعت چرخش کمتر انجام می‌دهند.

با این حال، هارد دیسک‌هایی که سرعت چرخش کمتری دارند، مزیت اندکی برای لپ‌تاپ‌ها دارند که همان مصرف برق کم‌تر است.

درایوهای لپ‌تاپ معمولا اندازه‌ای 2.5 اینچی دارند و می‌توانند از 160 گیگابایت تا بیش از 2 ترابایت ظرفیت داشته باشند. اکثر سیستم‌ها بین 500 گیگابایت تا 1 ترابایت ظرفیت ذخیره‌سازی دارند که برای یک لپ‌تاپ استاندارد، بیش از اندازه‌ی مورد نیاز است.

اگر به دنبال یک لپ‌تاپ برای جایگزینی کامپیوتر دسکتاپ خود هستید که سیستم اصلی شما شود و همه‌ی اسناد، ویدئوها، برنامه‌ها و… را روی آن نگه‌داری کنید، باید در نظر داشته باشید که لپ‌تاپی بخرید که هارد درایوی با ظرفیت 750 گیگابایت یا بیشتر داشته باشد.

حافظه SSD

درایوهای حالت جامد (SSD) کم کم در حال جایگزین شدن با هادردیسک ها در لپ تاپ ها هستند، علی الخصوص در لپ تاپ های فوق باریک.

مطالعه بیشتر: درایو SSD بهترین جایگزین هارد

این نوع درایوها، برای ذخیره‌ی داده، از مجموعه‌ای از فلش‌مموری‌ها به جای دیسک مغناطیسی استفاده می‌کنند. این درایوها، دسترسی سریع‌تر به داده‌ها، مصرف برق کم و قابلیت اطمینان بیشتری را فراهم می‌کنند.

یک لپ‌تاپ معمولی که معمولا دارای درایوی با ظرفیت بین ۱۲۰گیگابایت تا ۱ ترابایت است،  اگر این نوع حافظه، تنها درایو ذخیره‌سازی در لپ‌تاپ باشد، باید حداقل ۱۲۰ گیگابایت ظرفیت داشته باشد دو در حالت ایده آل ۲۴۰ گیگابیت و حتی بیشتر.

نوع رابطی که در حافظه SSD استفاده می‌شود می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر عملکرد آن داشته باشد، اما بسیاری از شرکت‌ها در تبلیغات خود به این موضوع اشاره نمی کنند. در بیشترِ سیستم‌های ارزان‌قیمت مانند  Chromebooks  از eMMC استفاده می شود که چیزی بیشتر از یک فلش مموری نیست؛ در حالی که لپ‌تاپ‌هایی با بهترین عملکرد، از کارت‌های جدید M.2 با رابط (PCI Express  یا PCIe) استفاده می‌کنند.

درایو حالت جامد هیبریدی

اگر شما عملکرد بهتری نسبت به هارد دیسک سنتی می‌خواهید، اما قصد ندارید که ظرفیت ذخیره‌سازی را فدا کنید، یک درایو حالت جامد هیبریدی (SSHD) گزینه‌ای پیش روی شماست. بعضی از شرکت‌ها به این نوع درایوها، هارد درایوهای هیبریدی می‌گویند.

حافظه‌های SSHD مقدار کمی حافظه SSD در کنار یک هارد درایو سنتی دارند که به عنوان حافظه موقت (cache) برای فایل‌هایی که زیاد استفاده می‌شوند، به کار می‌رود. این حافظه‌ها به افزایش سرعت کارها از جمله راه‌اندازی لپ‌تاپ (بوت) کمک می‌کنند، اما همیشه سریع‌تر نیستند. در حقیقت، بهترین استفاده از این نوع درایو، زمانی انجام می‌گیرد که تعداد محدودی برنامه، به صورت مکرر استفاده شود.

تکنولوژی پاسخ هوشمند و کش SSD

برخی از لپ‌تاپ‌ها مانند هارد درایوهای هیبریدی، به صورت همزمان از هارددیسک ها و SSD ها به صورت همزمان استفاده می کنند. متداول‌ترین شکل این مدل، در تکنولوژی پاسخ هوشمند اینتل (Intel Smart Response Technology) به کار می‌رود. این شیوه مزایای ظرفیت ذخیره‌سازی هارد درایوها را در کنار مزایای سرعتی حافظه‌های SSD به ارمغان می‌آورد.

بر خلاف حافظه‌های SSHD، این مکانیزم کش، معمولا از درایوهای بزرگ‌تری، بین 16 تا 64 گیگابایت استفاده می‌کند که به لطف فضای بیشتر، بهبودی را در تعداد برنامه‌هایی که به طور مکرر استفاده می‌شوند، ایجاد می‌کند.

امروزه با کاهش روز افزون قیمت SSD در بازارهای جهانی، میزان استفاده از این تکنولوژی در حال کم شدن است.

سی.دی، دی.وی.دی و درایوهای بلوری

از آنجایی که  اکثر نرم‌افزارها روی دیسک عرضه می‌شدند، معمولا در همه لپ تاپ ها نیاز به وجود یک درایو نوری احساس می شود؛ چرا که برای اجرای یک برنامه روی کامپیوتر خود، به آن نیاز داشتید. اگرچه با پیشرفت صنعت دیجیتال و روش‌های جایگزین برای بوت، دیگر مانند گذشته به درایوهای نوری نیازی نیست.

این روزها این ابزار، بیشتر برای تماشای فیلم یا بازی کردن، رایت برنامه‌ها روی یک دیسک، تهیه یک DVD یا یک سی دی صوتی مورد استفاده قرار می گیرند.

اگر به یک درایو نوری نیاز دارید، چه نوع درایوی باید برای لپ‌تاپ انتخاب کنید؟ هر مدلی که انتخاب می‌کنید، مسلما باید با DVD سازگار باشد. یکی از بهترین مزایای لپ‌تاپ، قابلیت استفاده از آن‌ها به عنوان یک دی.وی.دی پلیر قابل حمل است. کسی که به صورت مرتب به سفر می‌رود، حداقل یک‌بار فردی را دیده که لپ‌تاپی را باز می‌کند و در طول پرواز، فیلمی را تماشا می‌کند.

دی.وی.دی رایترها، معمولا مطابق با استاندارد لپ‌تاپ‌هایی هستند که یک درایو نوری دارند. آن‌ها می‌توانند فرمت‌های CD و DVD را به طور کامل بخوانند و روی آنها بنویسند. این ویژگی موجب می شود این تجهیزات برای کسانی که قصد تماشای ویدیو و یا ادیت DVD فیلم خود را در طول سفر دارند، بسیار مفید باشند.

در حال حاضر، بیشترِ لپ‌تاپ‌ها دارای درایو بلوری (Blu-ray) هستند که عملا تبدیل به استاندارد وضوح بالا (HD) شده است. درایوهای بلوری کمبو (Blu-ray combo) همه‌ی ویژگی‌های یک DVD رایتر قدیمی را به علاوه‌ی قابلیت پخش فیلم‌های بلوری دارند. رایترهای بلوری، قابلیت رایت حجم زیادی داده و فیلم به صورت BD-R و BD-RE را اضافه کردند.

در اینجا با برخی از انواع درایو نوری و قابلیت های آنها آشنا می شویم:

• محاسبه‌ی پایه‌ای برای پخش w/DVD: دی.وی.دی رام (DVD-ROM)
• ضبط کردن DVD/CD: دی.وی.دی رایتر (DVD Writer)
• پخش ویدئوی HD: بلوری کمبو (Blu-ray Combo)
• ضبط کردن ویدئو HD: رایتر بلوری (Blu-ray Writer)

با توجه به هزینه ی تجهیزات اگر قرار است لپ تاپی درایو نوری داشته باشد انتظار می رود که حتما دی وی دی رایتر داشته باشد. چیزی که تعجب‌برانگیز است، این است که درایوهای بلوری با وجود اینکه قیمت آن‌ها حتی برای درایوهای کمبو نسبتا ارزان است، اما چندان رایج نشده اند. توجه داشته باشید که درایوهای لپ‌تاپ، عموما بسیار کندتر از درایوهای مشابه در سیستم‌های دسکتاپ هستند.

حتی اگر یک لپ‌تاپ، درایو نوری داخلی نداشته باشد، باز هم امکان استفاده از درایو نوری اکسترنال از طریق درگاه USB وجود دارد .

نمونه ای از دی وی دی رام اکسترنال

قابلیت دسترسی درایو

در دسترس بودن درایو  زمانی اهمیت پیدا می کند که بخواهید یک درایو خراب را ارتقا دهید یا تعویض کنید. شما باید در این کار، مهارت کافی داشته باشید و شاید نیاز باشد که از کمک یک فرد حرفه ای استفاده کنید.

این موضوع، معمولا مشکل رایجی برای بیشتر افراد نیست، اما در یک محیط کاری، ممکن است باعث اختلال در کار از کارکنان شود. لپ‌تاپ‌هایی که اسلات درایو (drive bay) دارند، امکان دسترسی و تعویض دارند و این موضوع، باعث می‌شود مزیت دسترسی آسان و سریع را برای ارتقا یا تعویض درایو داشته باشند.

علاوه بر در دسترس بودن، این موضوع که اسلات درایو از چه نوعی است و چه اندازه‌ای دارد، حائز اهمیت است. برای نمونه، اسلات درایوهای 2.5 اینچی، برای هارد درایوها و حافظه‌های SSD استفاده می‌شوند که در چندین اندازه، عرضه شده‌اند. درایوهای بزرگ‌تر 9.5 میلی‌متری، عملکرد و ظرفیت بهتری را فراهم می‌کنند؛ اما اگر اسلات درایو، به دلیل نازکی، فقط با درایوهای 7 میلی‌متری سازگار است، باید از این نکته، اطلاع داشته باشید.

به طور مشابه، برخی از سیستم‌ها از کارت‌های mSATA یا M.2 به جای یک هارد درایو قدیمیِ 2.5 اینچی برای درایو SSD استفاده می‌کنند. بنابراین، اگر درایوها قابلیت دسترسی و جایگزینی داشته باشند، مطمئن شوید که چه نوع رابط و چه محدودیت‌هایی در اندازه دارند.

مطالعه بیشتر: آموزش نصب درایو SSD روی لپ تاپ