8 تفاوت اساسی رم DDR5 با DDR4 که باید بدانید!

رم کامپیوتر نقش اساسی در تعیین عملکرد آن هنگام اجرای برنامه‌ها و بازی‌های مختلف دارد.

اگر یک گیمر حرفه‌ای هستید که بازی‌های سنگین را اجرای می‌کنید یا به عنوان یک طراح گرافیکی، از نرم‌افزارهای سنگین طراحی و رندرگیری با الگوهای سه بعدی، بهره می‌برید، حتماً باید در انتخاب رم کامپیوتر خود دقت کنید. ماژول‌های رم طبق استانداردهای مختلفی ساخته می‌شوند.

DDR معروف‌ترین استاندارد رم است که نسخه‌های مختلفی از آن هر چند سال ارائه می‌شود. تاکنون استاندارد DDR4 در بیشتر کامپیوترهای PC و لپ تاپ‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت اما اخیراً استاندارد DDR5 که در مقایسه با نسل قبلی خود از نظر سرعت و سایر فاکتورها ارتقاء یافته است، به بازار عرضه شده است.

اما تفاوت رم DDR5 با DDR4 در چیست؟ یا به بیان دیگر، رم DDR5 چقدر از DDR4 سریع‌تر است؟

اگر قصد خرید رم برای کامپیوتر خود را دارید، برای پاسخ به این سؤالات و مقایسه رم DDR5 و DDR4 از جنبه‌های مختلف، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید : مشاهده انواع رم و مشخصات آن‌ها

تفاوت رم DDR5 با DDR4 در چیست؟

تفاوت رم DDR4 با رم DDR5 چیست؟ نسل جدید رم‌ها یعنی DDR5 تفاوت‌های چشم‌گیری در مقایسه با نسل قبلی خود یعنی DDR4 داشته است.

از پهنای باند گرفته تا زمان دسترسی به حافظه و یا بازدهی توان، همگی جنبه‌های مختلفی است که در نسل جدید حافظه‌های رم ارتقاء یافته است.

این جنبه‌ها را به صورت دقیق در این بخش بررسی می‌کنیم:

1. ساختمان ظاهری

اولین تفاوت رم DDR5 با DDR4 ظاهر و طراحی آن‌ها است. رم‌های DDR4 و DDR5 اگرچه از نظر تعداد پین‌ها با هم یکسان هستند (هر دو استاندارد دارای 288 پین هستند) اما وجود بریدگی در کناره‌های رم DDR5 باعث شده است که از نظر ظاهری متفاوت باشند.

فرق رم DDR4 با DDR5

به عبارت دیگر این بریدگی باعث می‌شود که نتوان یک ماژول رم DDR5 را در اسلات رم DDR4 قرار داد و بالعکس.

PMIC .2 روی ماژول

یک فاکتور دیگر برای مقایسه رم DDR5 و DDR4 وجود PMIC یا مدار مجتمع مدیریت توان روی ماژول رم است.

در نسل قبلی رم یعنی DDR4، مدیریت توان از طریق مادربرد انجام می‌شد، یعنی همه مدارهای انتقال‌دهنده توان روی مادربرد قرار داشت اما در نسل DDR5، مدار مجتمع مدیریت توان یا PMIC روی ماژول رم قرار دارد و به این ترتیب بازدهی مصرف انرژی در این ماژول بهبود یافته است.

3. پهنای باند حافظه

فاکتور دیگر برای مقایسه رم DDR5 و DDR4، پهنای باند حافظه است که به صورت مستقیم با سرعت رم ارتباط دارد.

حداکثر پهنای باند در ماژول‌های رم DDR4 برابر 4.8 Gbps است در حالی که این پهنای باند به عنوان مقدار پایه برای رم‌های DDR5 تعریف می‌شود و پهنای باند آن‌ها امروزه به 8.4 Gbps نیز رسیده است!

4. کانال‌های فرعی

قبلاً ماژول‌های رم از یک کانال واحد برای درستی به باس داده 72 بیتی استفاده می‌کردند در حالی که در نسل جدید DDR5، دو کانال فرعی مستقل 40 بیتی در نظر گرفته شده است که هر یک مسئول انتقال داده‌های 32 بیتی و 8 بیتی ECC هستند.

بیشتر بخوانید : حافظه ECC چیست و چگونه کار می‌کند؟
در ماژول رم DDR5 به جای یک کانال، از دو کانال فرعی استفاده شده است.

وجود دو کانال در ساختمان DDR5 باعث می‌شود که هر هسته در پردازنده‌های نسل جدید، به صورت هم‌زمان بتوانند از طریق کانال‌های فرعی مستقل به باس رم دسترسی داشته باشند (بدون آنکه اختلالی در انتقال داده‌ها رخ دهد).

ODECC .5

منظور از ODECC کد اصلاح خطای On-Die است که به عنوان یک قابلیت جدید به ماژول‌های رم DDR5 اضافه شده است.

از آنجایی که با افزایش ظرفیت حافظه‌های رم امکان بروز خطا در عملکرد آن نیز بیشتر می‌شود، وجود قابلیت اصلاح خطا یک ویژگی مهم برای رم‌های DDR5 است.

به عنوان مثال خطاهای تک‌بیتی که می‌تواند روی صحت داده‌های انتقال یافته تأثیر منفی بگذارد به کمک این قابلیت حل می‌شوند.

6. ولتاژ کار

یک فاکتور دیگر به عنوان تفاوت رم DDR5 با DDR4، ولتاژ کار کمتر در ماژول‌های DDR5 است.

ماژول‌های DDR4 به ولتاژ 1.2 V نیاز دارند در حالی که این مقدار برای ماژول‌های DDR5 به 1.1 ولت رسیده است.

7. نرخ داده و سرعت کلاک

شاید برایتان سؤال باشد که رم DDR5 چقدر از DDR4 سریع‌تر است؟ در پاسخ باید گفت که یکی از فاکتورهای مهم برای سنجش سرعت رم، نرخ داده یا سرعت کلاک است که بر حسب هرتز و یا MT/s  سنجیده می‌شود.

این فاکتور برای رم‌های DDR4 از 1600 MHz شروع می‌شود و حداکثر به 4800 MHz می‌رسد در حالی که نرخ داده در رم‌های DDR5 بهبود یافته است.

سرعت کلاک پایه برای رم‌های DDR5 برابر 4800 MHz در نظر گرفته شده است و این مقدار در محصولات جدید موجود در بازار به 8400 MHz هم رسیده است!

سرعت رم DDR5 چقدر است؟

8. ظرفیت و بازدهی

هر استیک RAM (که DIMM نیز نامیده می‌شود) از یک دسته ماژول مدار مجتمع جداگانه (یا die) بسته به ظرفیت RAM تشکیل شده است. در حالی که رم‌های DDR4 حداکثر تراکم die 16 گیگابایتی داشتند، DDR5 این عدد را چهار برابر کرده و به 64 گیگابایت رسانده است.

این به این معنی است که استیک‌های رم DDR5 ظرفیتی بسیار بیشتر از رم‌های DDR4 دارند. با افزایش نیاز کاربران به حافظه بیشتر، ماژول‌های رم با ظرفیت 64 گیگابایت نیز به واسطه معرفی استاندارد DDR5 وارد بازار شده‌اند!

در حالی که پهنای باند داده در DDR4 و DDR5 یکسان است، اما معماری کانال DDR5 تغییر کرده است. در یک ماژول DDR5  هر DIMM به جای یک کانال، دو کانال دارد که بازدهی کلی انتقال داده را با ایجاد امکان دسترسی پردازنده به صورت هم‌زمان به کانال‌های فرعی، بهبود می‌بخشد.

تفاوت اصلی رم تک کاناله و رم دو کاناله در وجود کانال‌های فرعی مستقل روی ماژول برای دسترسی مستقل هسته‌های پردازنده است.

مدیریت انرژی رم DDR4 توسط مادربرد انجام می‌شود. اما در ماژول‌های DDR5 این ویژگی تغییر کرده است. در یک ماژول DDR5، به واسطه استفاده از فناوری PMIC توان مورد نیاز DIMM ها به صورت مدیریت شده تقسیم می‌شود و به این ترتیب استیکی که در حال استفاده نیست، توانی دریافت نمی‌کند.

سخن پایانی

تفاوت رم DDR5 با DDR4 از جنبه‌های مختلف قابل‌بررسی است. در این مقاله مقایسه رم DDR5 و DDR4 به صورت دقیق صورت گرفت.

البته با توسعه فناوری‌های ساخت و ارائه نسخه‌های جدید استاندارد رم DDR5 انتظار می‌رود که اعداد و ارقامی که به عنوان سرعت، ظرفیت و یا نرخ داده این ماژول‌ها ارائه می‌شود باز هم افزایش داشته باشد.

اما در مجموع سرعت کلاک رم‌های DDR5 در مقایسه با نسل قبلی خود یعنی DDR4 افزایش قابل‌توجهی داشتند و این افزایش سرعت در کنار کاهش توان مصرفی، کاهش ولتاژ کار، افزایش بازدهی و قابلیت‌هایی نظیر اصلاح خطا و مدیریت توان در خود ماژول رم، استاندارد DDR5 را به یک گزینه مناسب برای کاربران حرفه‌ای کامپیوتر تبدیل کرده است.