DSLAM چیست؟

واژه DSLAM از سرواژگان Digital Subscriber line access multiplexer ایجاد شده و به معنی ابزاری برای ایجاد دسترسی اشتراکی کاربران به اینترنت است. DSLAM یک ابزار توزیع شبکه‌‌ای است که خطوط اختصاصی مشترکان را جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به Uplink با ظرفیت بالا متصل می‌کند. هر Uplink دارای ظرفیت بالا، چه مبتنی بر ATM باشد و چه اترنت گیگابیتی، مشترکان را به سرویس‌‌دهندگان اینترنت (ISP) وصل می‌کند. واحدهای DSLAM معمولاً در مراکز مخابراتی یا نقاط توزیعی قرار می‌گیرند. این واحدها اجازه می‌دهند فناوری DSL که دارای سرعت بسیار بالایی است از طریق کابل های مسی انتقال پیدا کند. با استفاده از تکنیک‌های چندگانه، واحدهای DSLAM کمک می‌کنند تا میلیون‌ها خطی که در دهه پنجاه به‌منظور استفاده برای تلفن ایجاد شده بودند، کارایی خود را حفظ کنند. فناوری DSLAM همچنین به مدیریت ترافیک و اولویت‌بندی آن برای انتقال صدا، ویدیو و ترافیک داده کمک می‌کند. البته از DSLAM‌ها فقط برای اتصال به Backbone اینترنت استفاده نمی‌شود و ممکن است یک هتل یا سازمان از آن برای شبکه خصوصی خودش استفاده کنند و به جای کابل کشی و داکت کشی جدید برای شبکه از همان سیم های تلفن برای شبکه داخلی استفاده کند.بعضی از DSLAM ها قابلیت Monitoring ، پهنای باند مصرفی مشترکین را هم دارند.

DSLAM چگونه به دستگاه مشترکین متصل می‌شود؟

DSLAM یک دستگاه واسطه است که دستگاه‌های مصرفی کاربران را به تأمین‌کنندگان اینترنتی (ISP) که در دفاتر مرکزی (CO) هستند، متصل می‌کنند. سرویس‌دهندگان اینترنت، مشترکان را به ابزارهای مختلفی  مانند مودم و روتر (موسوم به CPE) مجهز می‌کنند.(در اوایل در ایران مودم توسط ارائه دهندگان سرویس های اینترنتی در اختیار مشترکان قرار می گرفت اما امروزه دستگاه های لازم توسط مشترکین خریداری می شود) این دستگاه‌ها اطلاعات دیجیتال مشترکان را از کامپیوتر یا سایر دستگاه‌های کاربر به‌سوی پست های تلفن که در فاصله نه‌چندان دوری از محل استفاده کاربر قرار دارد می‌فرستند. این اطلاعات نیز می‌توانند از طریق سوئیچ، روتر و در نهایت DSLAM برای مسافت‌های دورتر هدایت شوند.

واحد DSLAM، خطوط اختصاصی کاربران را تجمیع کرده و اطلاعات تمام مشترکان را با استفاده از مجموعه‌ای از Uplink دارای ظرفیت بالا به پایگاه‎‌های مرکزی سرویس‌دهندگان که دارای کابل‌های مسی با سرعت بالا یا فیبر نوری هستند، متصل می‌کند. واحدهای DSLAM به سرویس‌دهندگان خدمات اینترنتی این اجازه را می‌دهد که شبکه‌هایی هیبرید مانند شبکه‌های FTTC (شبکه ای متشکل از کابل های مسی و فیبر نوری) ایجاد کنند. با استفاده از فیبر برای انتقال ترافیک و استفاده از مس در انتهای شبکه گسترش‌یافته، ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی می‌توانند شبکه‌هایی به‌صرفه ایجاد کنند که سرعت انتقال اطلاعات در آن‌ها بسیار بالا است.

وقتی دیتا به دفاتر مرکزی حامل می‌رسند، اطلاعات آن‌ها با روتر به سمت B-RAS (هنگامی که ISP به کاربرانش سرویسی ارائه می دهد، کاربر نیاز دارد که از طریق یک روتر با تجهیزات ISP در ارتباط باشد، این روتر همان B-RAS است) هدایت می‌شوند. این واحدها مسئول اعتبارسنجی گواهی‌نامه‌ها، تائید اعتبار قوانین دسترسی کاربر و هدایت اطلاعات به مقصدهای مشخصشان هستند.

دسته‌بندی DSLAM

DSLAM از چندین روش قابل تقسیم بندی است که عبارت‌اند از: نوع فناوری xDSL مورد پشتیبانی، نوع فرم فکتور، نوع معماری و محل احداث.

• بر اساس نوعDSLAM :DSLAM تک‌منظوره در برابر DSLAM چندمنظوره

DSLAM می‌تواند بسته به نوع کاربری به دو نوع تک‌منظوره یا چندمنظوره دسته‌بندی می‌شود.  نوع تک‌منظوره تنها توانایی پشتیبانی از یک نوع تکنولوژی xDSL را دارد. اکثر واحدهای تک‌منظوره توانایی سازگاری با نسخه‌های پیشین فناوری xDSL را دارند. برای مثال، ADSL2+ DSLAM توانایی پشتیبانی از ADSL2 و ADSL -که نسل‌های پیشین +ADSL2 هستند- را دارد.

DSLAM چندمنظوره توانایی پشتیبانی از چندین نوع فناوری xDSL را دارد. این قابلیت به تأمین‌کنندگان خدمات اینترنتی این اجازه را می‌دهد که انواع مختلفی از پهنای باند را بنا به نیاز مصرف‌کنندگان در اختیار آن‌ها قرار دهد. برای مثال، یک واحد DSLAM چندمنظوره می‌تواند به یک مصرف‌کننده در مسافت کوتاه سرویس VDSL و به یک مصرف‌کننده راه دور، سرویس ADSL ارائه دهد. DSLAM چندمنظوره به تأمین‌کنندگان خدمات اینترنتی این امکان را می‌دهد که مقیاس‌پذیری، تراکم پورت و ساختار پشتیبان مورد نیاز برای استقرار یک سرویس در مقیاس بزرگ را تعیین کنند.

• بر اساس نوع استقرار:

DSLAM می‌توانند بسته به نوع و محل استقرار نیز دسته‌بندی شود. یک واحد DSLAM مانند VX-M208S که برای استفاده در فضای بیرونی طراحی شده است (OSP)، ظرفیت اشتراک‌پذیری و فرم فکتور کمتری نسبت به انواعی که در دفاتر مرکزی مورد استفاده قرار می‌گیرند (CO) دارد. واحدهای DSLAM نوع OSP عمدتاً در اماکنی با تراکم جمعیت بالا مانند مجتمع‌های مسکونی آپارتمانی و پردیس‌های دانشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این واحدها به محل زندگی کاربران نزدیک‌ترند و باید بتوانند دیتا را با سرعت بالاتری در اختیار کاربران پرتعداد خود قرار دهند.

DSLAM نوع CO در نقاط توزیع مستقر می‌شود و می‌تواند از بیش از ده هزار خط مشترکان پشتیبانی کند. این واحدها معمولاً دارای معماری چندطبقه‌ای هستند و هر طبقه می‌تواند میزبان یک یا چند DSLAM از چندین ISP متفاوت باشد. DSLAM نوع CO باید حائز استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای باشد تا بتواند از تعداد بسیار بالای مشترکان پشتیبانی درستی به عمل بیاورد. بسیاری از واحدهای DSLAM‌ نوع CO از فرم فکتور خاصی موسوم به Chassis type استفاده می‌کنند که کارت‌های تلفن قابل جابجایی دارد. این واحدها به تأمین‌کنندگان خدمات اینترنتی اجازه می‌دهند چینش DSLAM خود را بنا به نیازشان شخصی‌سازی کرده و واحد چندمنظوره خود را به وجود بیاورند.

• بر اساس نوع فرم فکتور

واحدهای DSLAM‌ از نظر ابعاد و نوع رابط کاربری تفاوت‌های بسیاری دارند. واحدهای DSLAM تک‌منظوره معمولاً از نوع OSP هستند و نسبت به نوع CO جای کمتری اشغال می‌کنند. واحدهای DSLAM نوع OSP بعضاً در ابعاد یک جعبه پیتزا هم دیده می‌شوند. اما واحدهای DSLAM نوع CO دارای یک ساختار متفاوت با کارت‌های تلفن قابل تعویض و ماژول Uplink هستند. تأمین‌کنندگان خدمات اینترنتی می‌توانند هر وقت که بخواهند،  این واحدهای DSLAM بزرگ‌تر را با کارت‌های تلفن مخصوص به خود شخصی‌سازی کنند تا بتوانند از xDSL چندمنظوره روی آن‌ها استفاده کنند. این قابلیت به آن‌ها مجال این را می‌دهد که بسته به فاصله و نیاز مصرف‌کنندگان، پهنای باندهای مختلفی را در اختیار مشترکان قرار دهند.

• بر اساس نوع معماری

واحدهای DSLAM از منظر معماری نیز می‌توانند دسته‌بندی شوند. مدل‌های متمرکز یک uplink در مرکز خود دارند که می‌تواند فرآیندهای پیچیده ترافیکی را پردازش کنند. کارت‌های تلفن در مدل متمرکز، ترافیک را به کارت uplink منتقل می‌کنند. در مقایسه با مدل توزیعی (غیرمتمرکز) کارت‌های تلفن در مدل متمرکز بازه عملکردی بیشتری ارائه می‌دهند. معماری متمرکز به‌منظور پشتیبانی از تعداد زیادی کاربر طراحی شده است.

آن دسته از واحدهای DSLAM که دارای معماری توزیعی هستند، فرایند پردازش‌های ترافیکی پیچیده را بر پایه پردازنده‌های هوشمند و قابل برنامه‌نویسی مربوط به کارت‌های تلفن (LTP) انجام می‌دهند. کارت‌های Uplink در صورتی می‌توانند در یک سوییچ اترنتی قرار بگیرند که در پیوستگی با حامل اترنتی یا یک پردازنده شبکه‌ای با امکانات کامل مورد استفاده قرار بگیرند.

ادامه این مبحث را در قسمت دوم مطالعه کنید.