سرعت رم DDR5 چقدر از DDR4 بیشتر است؟

ورود استاندارد DDR5 به دنیای رم‌های کامپیوتر، درهای جدیدی را به سطوح عملکرد بالاتر باز کرده، اما مشکلات اولیه تولید منجر به کمبود این ماژول‌ها در بازار و افزایش بی‌رویه قیمت آن‌ها شد.

همان‌طور که پیش‌بینی می‌شود، قیمت رم‌های DDR5 در نهایت به مقداری معقول کاهش می‌یابد، و زمانی که این اتفاق افتاد، باید تعیین کنید که آیا ارزش دارد که با خرید رم DDR5 کامپیوتر خود را ارتقا دهید یا خیر.

رم DDR5 با ویژگی‌های جدیدی عرضه شد، که یکی از مهم‌ترین نقاط قوت آن، پهنای باند بالاتری است که می‌تواند در ترکیب با پردازنده‌هایی با هزاران هسته پاسخگو باشد. امروزه پهنای باند حافظه رم اهمیت بیشتری پیدا کرده است زیرا تراشه‌های مدرن امروزی می‌توانند تا 16 هسته را برای کامپیوترهای معمولی پشتیبانی کنند.

به منظور بررسی تفاوت رم DDR5 با DDR4 در این مقاله قصد داریم به صورت دقیق‌تر به ارزیابی و تست سرعت رم DDR5 پرداخته و در نهایت بهترین گزینه را برای شما مشخص کنیم.

اگر قصد خرید رم DDR5 را دارید، پیشنهاد می‌کنیم ابتدا این مقاله را مطالعه کنید و در نهایت تصمیم بگیرید که با توجه به سرعت و قیمت بیشتری که رم DDR5 دارد، آیا خرید آن مقرون‌به‌صرفه خواهد بود یا خیر. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.

بیشتر بخوانید : مشاهده انواع رم و مشخصات آن‌ها

استاندارد DDR5 چیست؟

DDR5 جدیدترین استاندارد برای ماژول‌های حافظه در کامپیوترهای شخصی است که در هماهنگی با پردازنده‌های نسل دوازدهم Core اینتل (با پیشتازی Core i9-12900K) و مادربردهای چیپست Z690 به بازار آمده است.

مادربردهایی که از چیپست Z690 استفاده می‌کنند اولین بردهای مصرفی هستند که از ماژول‌های حافظه DDR5 و تراشه‌های Alder Lake پشتیبانی می‌کنند.

علت توسعه و معرفی DDR5 عمدتاً به افزایش ظرفیت 64 گیگابیتی آن در هر مدار مجتمع یا IC (در هر ماژول رم)، مربوط می‌شود.

این عدد، نشان‌دهنده افزایش چهار برابری ظرفیت انتقال رم DDR5 نسبت به DDR4 است که یک تفاوت رم DDR5 با DDR4 همین مورد است. نسل‌های قبلی انواع رم کامپیوتر DDR معمولاً در مقایسه با نسل‌های قبلی خود ظرفیت دو برابری داشته‌اند.

سایر تفاوت‌ها، مانند افزایش نرخ داده (بیش از دو برابر) در رم DDR5 نسبت به DDR4، برای کسانی که عملیات گرافیکی سنگین انجام می‌دهند، مفید خواهد بود.

یکی از فاکتورهای مهم در بررسی تفاوت رم DDR5 با DDR4، سرعت رم DDR5 است که بسیاری از کاربران به خصوص گیمرها را ترغیب کرده است که از این ماژول رم در کامپیوتر خود استفاده کنند. اما در واقعیت سرعت رم DDR5 چقدر بیشتر از رم DDR4 است؟ در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.

مقایسه سرعت رم DDR5 با DDR4

اگر به مشخصات رم استانداردهای DDR نگاه کنیم، خواهیم دید که نرخ داده DDR4 از DDR4-1600 تا DDR4-3200 را در برمی‌گیرد.

بنابراین، به راحتی می‌توان نتیجه گرفت که استاندارد DDR5 ادامه‌ای از DDR4 است، زیرا DDR5 از DDR5-3200 شروع می‌شود و تا DDR5-6400 ادامه دارد.

با این حال، با نگاهی به روزهای اولیه DDR4، حافظه DDR4-1600 هرگز به عرضه تجاری گسترده نرسید. در عوض، DDR4-2133 به عنوان ماژول‌های پایه DDR4 مورد استقبال قرار گرفتند.

DDR5 هم از الگوی مشابهی پیروی می‌کند و هرچند DDR5-3200 به عنوان اولین نسخه این ماژول‌ها معرفی شده است اما بسیاری از محصولات کامپیوتری با DDR5-4800 به عنوان سرعت پایه این استاندارد معرفی شده‌اند.

ماژول‌های حافظه DDR4 دارای یک کانال 64 بیتی هستند (اگر ECC را در نظر بگیرید 72 بیت). در مقابل، ماژول‌های حافظه DDR5 مجهز به دو کانال مستقل 32 بیتی (جمعا 80 بیت با ECC) هستند.

بیشتر بخوانید : حافظه ECC چیست و چگونه کار می‌کند؟

این افزایش تعداد کانال، کارایی رم را بهبود بخشیده و تأخیر دسترسی به داده‌ها را کاهش می‌دهد. در راه‌اندازی دوگانه DIMM، این تبدیل اساساً DDR5 را به پیکربندی 4×32 بیتی به جای پیکربندی معمولی 2×64 بیتی روی DDR4 تبدیل می‌کند.

به منظور بررسی تفاوت رم DDR5 با DDR4، نرخ‌های استاندارد مختلف نرخ داده، از جمله DDR4-2133 ،DDR4-3200 و DDR5-4800 تحت شرایط سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برابر آزمایش شده‌اند. نتایج مقایسه سرعت رم DDR5 با نسل قبلی خود را در ادامه بررسی می‌کنیم:

در این تست، مشاهده می‌شود که ماژول پایه DDR5-4800 C40 به میزان 112% پهنای باند بیشتر نسبت به DDR4-2133 C15 و 46٪ بیشتر از DDR4-3200 C22 ارائه می‌کند.

نتایج این تست نشان می‌دهد که ماژول DDR5-6400 C36 بهترین پیکربندی موجود در حال حاضر است و در واقع به سرعت 26.53 گیگابایت بر ثانیه رسیده است که در میان ماژول‌های موجود در بازار تا سال 2022 یک رکورد محسوب می‌شود!

بیشتر بخوانید : بهترین رم DDR5 رونمایی شد!

در حالی که پهنای باند در استاندارد DDR5 بسیار بهبود یافته است، اما در مقابل تأخیر بدتر شده است. این مورد دور از انتظار نبوده است زیرا DDR5 زمان‌بندی ضعیف‌تری دارد.

حتی نمونه‌های DDR4-2133 C15 نیز 5 درصد سریع‌تر از DDR5-4800 C40 هستند که نشان‌دهنده تأخیر کمتر در حین اجرای برنامه‌ها به‌خصوص بازی‌های گرافیکی هستند.

نتایج کلی مقایسه سرعت رم DDR5 با ماژول DDR4 نشان می‌دهد که ماژول DDR5-4800 C40 به ترتیب 19٪ و 14٪ سریع‌تر از DDR4-2133 C15 و DDR4-3200 C22 است.

این در حالی است که افزایش سرعت ماژول DDR5-4800 C40 در مقایسه با DDR4-3200 C15 تنها 9% بوده و مقایسه DDR4-4000 C16 با ماژول DDR5-4800 C40 نیز تنها 5% افزایش سرعت را برای ماژول DDR5 به ثبت می‌رساند.

همچنین افزایش سرعت ماژول DDR5-6400 C36 نسبت به DDR4-4000 C16 تنها 11% است. البته نوع برنامه مورد استفاده نیز در نتایج این تست‌ها مؤثر هستند.

به عنوان مثال این اختلاف سرعت‌ها برای اجرای بازی‌های سنگین به ثبت رسیده است در حالی که اگر مقایسه برای اجرای برنامه‌های معمولی روزمره مانند آفیس صورت گیرد خواهید دید که اختلاف سرعت بهترین رم DDR5 یعنی DDR5-6400 C36 و ضعیف‌ترین ماژول رم نسل قبلی یعنی DDR4-2133 C15 تنها به 4% می‌رسد که عملاً در اجرای یک برنامه معمولی تفاوتی ایجاد نخواهد کرد.

نکات کلیدی

• در مجموع سرعت رم DDR5 بیشتر از DDR4، اما فقط در برخی از محیط‌های کاری. از یک طرف، تست‌های مختلف نشان داده است که برای کاربردهای خاص مثل رندرگیری و یا گیمینگ، استفاده از DDR5 بهتر است و می‌توان افزایش عملکرد و سرعت انتقال داده را حتی تا دو برابر انتظار داشت.
• برخی از برنامه‌ها و محیط‌های کاری نسبت به استفاده از رم DDR5 واکنشی نداشته و یا حداقل بهبود عملکرد را نشان دادند. بنابراین، باید نوع محیط نرم‌افزاری را مورد بررسی قرار داده و تصمیم بگیرید که آیا DDR5 ارزش سرمایه‌گذاری برای کسب سرعت بیشتر را دارد یا خیر.
• ماژول رم DDR5 بسته به نوع بازی، افزایش سرعت‌های مختلفی را نشان می‌دهد. در مجموع افزایش عملکرد رم مشاهده می‌شود، اما تضمینی برای افزایش سرعت وجود ندارد.
• هرچند DDR5 به بهبود نرخ فریم در اجرای بازی کمک می‌کند، اما افزایش سرعت انتقال داده متغیر است. گاهی این افزایش سرعت چنان کم است که عملاً در اجرای بازی محسوس نیست و ارزش صرف هزینه زیاد برای خرید رم DDR5 را ندارد.
• هرچند رم DDR5 گزینه‌ای است که برای دنیای آینده فناوری‌های کامپیوتری ارائه شده است اما هنوز عمر رم‌های DDR4 نیز به پایان نرسیده است. با این‌حال واضح است که نسل‌های بعدی پردازنده‌ها در نهایت پشتیبانی از استاندارد رم DDR4 را کنار خواهند گذاشت.
• ارتقا رم کامپیوتر به استاندارد DDR5 به این معنی است که کاربر می‌خواهد از قابلیت‌های این رم در آینده نیز استفاده کند اما به این معنی نیست که گزینه دیگری از رم‌های DDR4 که پاسخگوی نیاز او باشد در بازار نیست!

جمع‌بندی

در این مقاله سرعت رم DDR5 را با استاندارد نسل قبلی یعنی DDR4 مقایسه کردیم. هرچند فاکتورهایی نظیر ظرفیت، نرخ فریم و سازگاری با پردازنده‌های نسل جدید از مزیت‌های رم DDR5 هستند اما تست‌های مختلف نشان می‌دهد که افزایش سرعت این استاندارد نسبت به استاندارد قبلی چندان قابل‌توجه نیست.

البته نوع محیط کاری، برنامه و یا بازی مورد نظر در تعیین این اختلاف سرعت مؤثر است. تفاوت رم DDR5 با DDR4 از نظر سرعت ممکن است در برخی از برنامه‌ها تا دو برابر باشد و در برخی دیگر کمتر از 10% به نظر برسد.

بنابراین با توجه به اختلاف قیمتی که بین این دو رم وجود دارد، در صورتی که قصد خرید رم DDR5 را دارید پیشنهاد می‌کنیم ابتدا نوع کاربرد خود را مشخص کرده و با توجه به میزان افزایش سرعتی که کسب خواهید کرد، تصمیم بگیرید که از چه استاندارد رمی استفاده کنید.