راهنمای جامع ارتقا قطعات کامپیوتر و بررسی علائم خرابی قطعات

در هر کامپیوتری، تعداد زیادی قطعات داخلی وجود دارد که بر روی عملکرد و کارایی کامپیوتر تاثیرگذار هستند. برای اینکه عملکرد صحیح کامپیوتر و همچنین کارایی بهینه‌ی آن در بلندمدت را به نوعی تضمین کنید، باید مهم‌ترین و تاثیرگذارترین قطعات را شناسایی کنید. بدین منظور باید به صورت مستمر عملکرد کامپیوترتان را مانیتور کنید.

این فرایند شامل بررسی عمر پردازنده و میزان استفاده از آن، حافظه رم، اس‌اس‌دی یا هارد دیسک و همچنین کارت گرافیک می‌شود. اگر یک یا چند مورد از این قطعات علائمی از خرابی یا کاهش عملکرد را نشان می‌دهد، احتمالا زمان مناسب برای ارتقای آنها فرا رسیده است.

شما با کسب اطلاعات در خصوص عملکرد اصلی این قطعات، طول عمر مفید و گزینه‌های رایج برای ارتقای آنها می‌توانید عملکرد قطعات و در نهایت کلِ سیستم را بهبود ببخشید.

علائم هشداردهنده اینها هستند:

• کامپیوترتان به طور ناگهانی کند می‌شود
• کامپیوترتان هر یک یا دو ساعت هنگ می‌کند و نیاز به ریستارت دارد
• پیغام‌های هشدار مبنی بر نیاز به فضای ذخیره‌سازی بیشتر به طور پیوسته نمایش داده می‌شود

اگر احساس می‌کنید مشکلی برای سیستمتان پیش آمده و یا عملکرد آن به طور محسوسی کند شده است، احتمالا باید یک یا چند قطعه داخلی آن را ارتقا دهید و یا تعویض کنید.

وقتی صحبت از ارتقا دادن قطعات کامپیوتر می‌شود با ارتقای چهار قطعه اصلی شامل پردازنده، رم، هارد دیسک و کارت گرافیک می‌توانید اکثر مشکلات رایج سیستم را برطرف کنید.

برای تجربه بهترین عملکرد پردازشی، درک اینکه هر قطعه چطور عمل می‌کند، چه طول عمری دارد و علائم کاهش عملکرد و خرابی آن چه است، ضروری خواهد بود.

بیشتر بخوانید : مقایسه PCIe 4 با PCIe 3؛ آیا وقت آن رسیده که مادربورد خود را ارتقا دهید؟

پردازنده (CPU) چیست؟

واحد پردازش مرکزی یا سی‌پی‌یو (CPU) که آن را با نام پردازنده می‌شناسیم در واقع مغز کامپیوترتان محسوب می‌شود. این قطعه اطلاعات را دریافت (Fetch) می‌کند، پردازش (Decode) می‌کند و در نهایت برای ارائه خروجی مورد نظر، محاسبات لازم را انجام می‌دهد.

شما می‌توانید با مراجعه به مسیر Settings > System > About و سپس کلیک بر روی بخش Device specifications، به مشخصات پردازنده سیستم خود دسترسی پیدا کنید.

برای مشاهده میزان مصرف پردازنده سیستم به صورت بی‌درنگ (Real Time)، کافیست Task Manager را اجرا و بر روی تب Performance کلیک کنید.

متوسط طول عمر یک پردازنده چقدر است؟

یک پردازنده رایج در اکثر مواقع باید بین 10 تا 20 سال عمر کند که البته به شرایط مختلفی بستگی دارد.

نشانه‌های خرابی یا ضعیف بودن پردازنده چیست؟

نشانه‌های یک پردازنده که بیش از اندازه تحت فشار است یا به زودی معیوب می‌شود می‌تواند شامل چرخش فن پردازنده و بالا نیامدن سیستم عامل باشد. همچنین، اگر کامپیوتر شما روشن شد و هیچ تصویری مشاهده نکردید و یا کامپیوتر بلافاصله پس از روشن شدن، خاموش شد، می‌توانید به عملکرد صحیح پردازنده شک کنید.

اگر احساس می‌کنید مشکلات سیستم تا حد زیادی به پردازنده مربوط است، سوابق مصرف پردازنده را چک کنید. اگر در هنگام استفاده از سیستم، پردازنده از تمام ظرفیت هسته‌های خود استفاده می‌کند احتمالا زمان ارتقای آن فرا رسیده است.

نکته: اگر پردازنده‌ سیستم را ارتقا دادید، ممکن است لازم باشد مادربرد و رم را هم ارتقا دهید.

رم چیست؟

هنگامی که در حال کار با کامپیوترتان هستید، حافظه با دسترسی تصادفی یا RAM، اطلاعات را به صورت موقتی ذخیره می‌کند. به همین دلیل است که اگر 40 تب را در مرورگر خود باز کنید، متوجه کاهش عملکرد سیستم خواهید شد.

رم به شما اجازه می‌دهد با سرعت بیشتری نسبت به هارد دیسک به اطلاعات موردنظرتان دسترسی پیدا کنید.

بیشتر بخوانید : رم DDR4 چیست؟ چه تفاوتی بین ماژول های DDR3 و DDR4 وجود دارد ؟

به‌طور کلی دو نوع حافظه رم وجود دارد:

• حافظه رم دینامیک (DRAM)
• حافظه رم استاتیک (SRAM)

حافظه رم دینامیک نوعِ رایج‌تر است و شامل ترانزیستورها و خازن‌هایی است که در هر ثانیه هزاران بار فعال و غیرفعال (رِفرش) می‌شوند.

رم استاتیک به ازای هر سلول حافظه از ترانزیستورهای بیشتری نسبت به دینامیک رم برخوردار است و نیازی به رفرش شدن ندارد. به علت ویژگی‌های پیشرفته‌تری که این نوع رم‌ها ارائه می‌دهند، معمولا به‌طور محسوسی سریع‌تر هستند اما به دلیل قیمت بالاتر، برای مصارف عادی توصیه نمی‌شوند.

متوسط طول عمر رم چقدر است؟

به‌طور کلی، معمولا نیازی نیست که رم‌های کامپیوترتان را به کلی عوض کنید و در عوض با افزایش مقدار آن با توجه به سیستم و نوع نرم‌افزارهایی که از آنها استفاده می‌کنید، بهبود محسوسی را در عملکرد سیستمتان مشاهده خواهید کرد.

مقدار رمی که نیاز دارید تا حد زیادی به نوع کاربری شما بستگی دارد. برای مثال، 4 گیگابایت برای وب‌گردی معمولی و یا اجرای نرم‌افزارهای سبک کفایت می‌کند. مقدار 8 تا 12 گیگابایت برای گیمینگ بهتر، استریمینگ ویدیو و یا اجرای نرم‌افزارهای سنگین مناسب‌تر است.

علاوه بر این، اگر قصد ویرایش تصاویر و ویدیوهای با کیفیت را دارید یا در زمینه انیمیشن‌ و تصویر سازی فعالیت می‌کنید، رم 16 گیگابایت یک مقدار حداقلی است و توصیه می‌شود به بیشتر از آن فکر کنید.

نشانه‌های ناکافی بودن رم چیست؟

اگر هرگونه مشکلات عملکردی مانند تاخیر یا هنگ کردن را در استفاده روزمره و عادی مشاهده می‌کنید، احتمالا باید رم یا مقدار آن را ارتقا دهید.

بیشتر بخوانید : 3 علامت که نشان می دهد شما با کمبود رم مواجه هستید!

نکته: در برخی از لپ‌تاپ‌ها، رم مستقیما بر روی مادربرد لحیم شده است و این یعنی شما نمی‌توانید رم لپ‌تاپ را ارتقا دهید. بدین منظور باید لپ‌تاپ را به یک مرکز تخصصی تعمیر لپ‌تاپ ببرید.

هارد دیسک چیست؟

هارد دیسک در واقع همان جایی است که تمامی اطلاعات در کامپیوتر شما ذخیره می‌شود. البته این نوع ذخیره‌سازی با اتفاقی که در حافظه رم می‌افتد متفاوت است، چرا که هارد دیسک اطلاعات شما را به صورت بلند مدت یا دائمی نگهداری می‌کند و در رم اطلاعات کاملا موقت ذخیره می‌شود.

رایج‌ترین انواع هارد درایوها:

• هارد دیسک درایو (HDD)
• اس‌اس‌دی (SSD)

یک هارد دیسک دارای مکانیزم چرخشی و مکانیکی است و اگرچه نسبت به اس‌اس‌دی‌ها قیمت ارزان‌تری دارند اما کندتر و پرسروصدا تر هستند و البته حرارت بیشتری هم تولید می‌کنند.

اس‌اس‌دی‌ها انواع جدیدتر هارد درایوها هستند که در آنها هیچ‌گونه قطعه متحرکی وجود ندارد. حتی ارزان‌ترین اس‌اس‌دی بازار نیز سرعتی بالاتر از هارد دیسک‌های رایج را ارائه می‌دهد.

به‌طور کلی اس‌اس‌دی‌ها قیمت بالاتری دارند معمولا کاربران حرفه‌ای و افرادی که سیستم‌های بالارده دارند از آنها بهره می‌برند.

متوسط طولِ عمر یک هارد درایو چقدر است؟

یک هارد درایو معمولی در شرایط عادی بین 3 تا 5 عمر می‌کند.

نشانه‌های خرابی هارد دیسک چیست؟

نشانه‌های هارد دیسکی که در حال خراب شدن است می‌تواند شامل کند شدن عملکرد و از بین رفتن اطلاعات باشد.

نکته: به محض اینکه پیام‌های هشدار ویندوز مبنی بر احتمال خراب شدن هارد دیسک را مشاهده کردید از اطلاعات خود نسخه پشتیبان تهیه کنید. راهکارهای رایج برای پشتیبان‌گیری از اطلاعات شامل کپی کردن آنها در یک هارد اکسترنال دیگر و یا فضای ابری می‌شود.

کارت گرافیک (GPU) چیست؟

واحد پردازش گرافیکی (GPU) که معمولا در کامپیوترهای دسکتاپ آن را با عنوان کارت گرافیک می‌شناسیم، با دریافت اطلاعات از پردازنده، تصمیم می‌گیرد چگونه پیکسل‌های صفحه نمایش آن اطلاعات را در معرض دید کاربر قرار دهند.

دو نوع رایج کارت گرافیک:

• VGA (آرایه گرافیکی تصویری)
• QXGA (آرایه گرافیکی توسعه یافته کوانتومی)

کارت‌های گرافیک VGA قابلیت رندر کردن 256 رنگ را دارند، اما انواع QXGA عملکردی به مراتب بهتر را ارائه می‌دهند و قابلیت رندرینگ میلیون‌ها رنگ مختلف را دارند.

متوسط طول عمر یک کارت گرافیک چقدر است؟

به‌طور معمول، می‌توانید انتظار داشته باشید کارت گرافیک سیستمتان بیش از 5 سال عمر کند. اما با این حال، طول عمر مفید کارت گرافیک به چینش تکی یا دوتایی GPU بستگی دارد.

چینش تکی بهترین و مقرون‌به‌صرفه‌ترین گزینه برای کاربران عادی به حساب می‌آید. اما چینش دوتایی دقیقا در نقطه مقابل قرار دارد و اگر چه گران‌تر است اما برای کاربرانی که به قدرت پردازش گرافیکی بالایی نیاز دارند، بهترین راهکار محسوب می‌شود.

نشانه‌های خراب شدن GPU چیست؟

در صورتی که خطوط و نقاط تصادفی را در نمایشگر مشاهده می‌کنید و یا رنگ‌ها به شکل نادرست بر روی نمایشگر ظاهر می‌شوند، احتمالا زمان ارتقا یا تعویض کارت گرافیک سیستمتان فرا رسیده است.

نکته: مشکلات تصویری که با نام آرتیفکت (Artifact) می‌تواند نشان‌دهنده داغ شدن بیش از حد کارت گرافیک باشد، بنابراین قبل از اقدام برای تعویض یا ارتقای کارت گرافیک، از عملکرد مناسب سیستم خنک‌کننده آن مطمئن شوید. با نظافت منظم فن‌ها و دریچه‌های ورود و خروج هوا می‌توانید عملکرد این سیستم را بهبود دهید.

برای شروع بر روی کیفیت سرمایه‌گذاری کنید

بهترین راه برای اینکه مطمئن شوید لپ‌تاپ یا کامپیوتر دسکتاپ شما عملکرد خوب و قابل اطمینانی را ارائه می‌دهد این است که از همان ابتدا به سراغ فناوری‌های با کیفیت و نسبتا جدید بروید.

درست است که تخفیف‌های شگفت‌انگیز یا باندل‌های پیشنهادی ارزان قیمت به شدت وسوسه‌برانگیز هستند، اما مطمئن باشید در آینده‌ای نزدیک مجددا باید تمامی قطعات را تعویض کنید.

بیشتر بخوانید : تا از بهترین راه های ارتقا و به روزرسانی سیستم

بنابراین بهتر است از همان ابتدا بر روی کیفیت و عملکرد مناسب سرمایه‌گذاری کنید.

اگر احساس می‌کنید عملکرد سیستمتان کند شده، احتمالا زمان ارتقا دادن یک یا چند قطعه از کامپیوترتان فرا رسیده است.

وقتی در مورد ارتقای قطعات صحبت می‌کنیم، چهار قطعه اصلی وجود دارد که با ارتقای آنها می‌توانید اکثر مشکلات کامپیوترتان را برطرف کنید:

• پردازنده
• رم
• هارد درایو
• کارت گرافیک

در خصوص عملکرد اصلی و طول عمر این قطعات اطلاعات لازم را به دست آورید و به نشانه‌های خرابی آنها توجه کنید.