رونمایی ماه گذشته اینتل از پردازنده Z490 با حواشی زیادی همراه بود. اینتل اعلام کرده که Z490 نه تنها از پردازنده‌های نسل ۱۰ با نام Comet Lake-s پشتیبانی می‌کند، بلکه توانایی پشتیبانی از پردازنده‌های نسل ۱۱ با نام Rocket Lake-S را هم خواهد داشت. بر همین اساس می‌توان دریافت که یکی از ویژگی‌های مهم برد‌های Z490 پشتیبانی از سخت افزارهای سازگار با PCIe 4.0 است. به عبارت دیگر، پردازنده‌های نسل‌های بعدی نیز می‌توانند بر روی مادربردهای Z490 قرار بگیرند. اما اخبار حاکی از آن است که ایسوس اشتباه بزرگی مرتکب شده که او را به شدت از رقابت با سایر تولیدکنندگان مادربرد عقب انداخته است.

مادربوردهای Z490 ایسوس از نسل‌ چهارم PCIe پشتیبانی نمی‌کنند!

پیش از این اعلام شده بود که که پردازنده‌های Rocket Lake شرکت اینتل با تمام مادربردهای سری Z490 همخوانی دارند. همچنین می‌دانستیم که این مادربردها قابلیت یکپارچه سازی با نسل چهارم سخت افزارهای PCIe را هم خواهند داشت. طبق اطلاعاتی که قبلا منتشر شده بود، اینتل قصد نداشت تا وعده پشتیبانی از سخت افزارهای PCIe 4.0 را در پلتفرم Z490 عملی کند. اما پس از برگزاری چند جلسه با شرکای تجاری خود، به سازندگان مادربرد اجازه داد تا محصولات خود را منطبق با استاندارد PCIe 4.0 تولید کنند. همچنین سازندگان مادربرد متعهد شدند تا سال آینده، این قابلیت را بر روی محصولات خود فعال نکنند. اگر چه برخی از شرکت‌ها تلاش می‌کردند تا اینتل را برای فعال‌سازی این قابلیت متقاعد نمایند، اما اینتل در نهایت اعلام کرد که این شرکت‌ها باید تا رسیدن به زمان برگزاری کنفرانس‌های رسمی صبر کنند. علاوه بر این، سازندگان مادربرد موظف بودند تا موارد مورد نیاز برای راه اندازی کمپین‌های بازاریابی خود برای فروش سری Z490 را به اطلاع اینتل برسانند. سه تولید کننده برتر مادربردهای کامپیوتر یعنی ، Gigabyte MSI و ASRock توانستند سناریو پشتیبانی از سخت افزارهای PCIe 4.0 را به خوبی بر روی محصولات سری Z490 خود پیاده کنند. اما این گونه که شنیده می‌شود، ایسوس از بازار رقابت جا مانده است.

به گزارش یک منبع موثق، اینتل در ابتدا به ایسوس اعلام کرده که بدون تغییر در برنامه اصلی، پشتیبانی از PCIe 4.0 در سری Z490 را به تعویق بیاندازد. برداشت ایسوس از این حرف، این بود که نسل ۱۰ پردازنده‌های اینتل از سخت افزارهای سازگار استاندارد PCIe 4.0 پشتیبانی نخواهند کرد. این اتفاق دقیقا قبل از موقعی رخ داد که سایر شرکت‌های تولید کننده مادربرد، با اینتل بر سر قرار دادن قابلیت مذکور بر روی سری Z490، شروع به مذاکره کردند. با گذشت زمان، اعلام شد که مادربرد‌های Z490 از سخت افزارهای نسل چهارم PCIe پشتیبانی خواهند کرد.

بیشتر بخوانید : PCIe 4.0 چیست ؟

همانطور که بسیای از شرکت‌ها در کمپین‌های بازاریابی خود اعلام کرده‌اند، کاربران برای بهره‌گیری کامل از امکانات استاندارد PCIe 4.0 علاوه بر پردازنده، باید مادربرد خودشان را نیز به روز کنند. به صورت کلی، برای استفاده بهینه از تمام مزایای سخت افزارهای سازگار با استاندارد PCIe 4.0، باید به روز رسانی‌های زیر در سیستم اعمال شود:

• اسلات PCIe 4.0 (ضروری): پشتیبانی از سیگنال PCIe 4.0
• اتصال 2 4.0 (ضروری): پشتیبانی از سیگنال M.2 4.0
• کلاک ساز نسل چهارم (ضروری): پشتیبانی از انتقال سیگنال‌ در پردازنده‌های نسل بعد
• نسل چهارم Re-Driver (اختیاری): افزایش کیفیت سیگنال نسل چهارم
• سوییچ‌های نسل چهارم (اختیاری): ایجاد تغییر در سیگنال‌های نسل چهارم

طبق اعلام سازندگان مادربرد، سری Z490 از سخت افزارهای منطبق بر استاندارد PCIe 4.0 پشتیبانی خواهد کرد. اما به نظر می‌رسد که این کار فعلا تنها از طریق تغییر ساختار درCPU PCI قابل انجام است. چرا که معماری PCH کماکان از نسل سوم تکنولوژی PCIe استفاده می کند.

پس از اینکه همه سازندگان مادربرد پشتیبانی سری Z490 از سخت افزارهای PCIe 4.0 را اعلام کردند، ایسوس با انتشار یک بیانیه مدعی شد که در آزمایشات انجام شده توانسته تاخیر کلاک بین مادربردهای خود و سیگنال PCIe 4.0  را به کمتر از 0.5 ps برساند. اما با این حال، ایسوس بر خلاف شرکت‌های Gigabyte و MSI اطلاعاتی در خصوص hw-level integration مادربردهایش با سخت افزارهای PCIe 4.0 منتشر نکرده است. البته باید به این نکته توجه کرد که رسیدن به تاخیر سیگنالی کمتر از 0.5 ps به منزله اتمام کار نیست. بلکه سایر بخش‌های سخت افزاری نیز باید با تکنولوژی PCIe 4.0 همگام سازی شوند.

بیشتر بخوانید: مقایسه PCIe 4 با PCIe 3؛ آیا وقت آن رسیده که مادربورد خود را ارتقا دهید؟

در نتیجه، ایسوس علاوه بر رسیدن به یک معماری مناسب برای قرار دادن اسلات‌های PCIe 4.0، نیاز به تغییر ساختار در بخش‌هایی مانند کلاک‌ساز، Re-Driver و سوییچ هم خواهد داشت. در حالی که MSI و Gigabyte در مادربرد‌های Z490 خود از کلاک‌ساز نسل چهار IDT6V4 1821 BN استفاده می‌کنند، ایسوس قصد دارد تا از کنترلر کلاک PRO Clock II در هر دو مدل از مادربردهای خود استفاده کند. همچنین MSI و Gigabyte در تعدادی از محصولات گذشته خود، از Re-Driver با نام  P13EQX16 استفاده کرده‌اند. در سمت مقابل، ایسوس در میان تولیدات خود، تنها یک مادربورد را دارد که می‌تواند از سخت افزارهای سازگار با استاندارد PCIe 4.0 پشتیبانی به عمل آورد. سناریویی مشابه در خصوص سوییچ‌ها نیز وجود دارد. البته در این مورد MSI، گوی سبقت را از Gigabyte ربوده و در گذشته از مدل P13DBS16 در تمام تولیداتش استفاده کرده است. ولی Gigabyte تنها در تعداد محدودی از محصولاتش از P13DBS بهره برده است. ایسوس نیز در حال حاضر تنها یک مدل دارد که از این سوییچ استفاده می‌کند.

لیست مادر بردهای ایسوس که از سخت افزارهای  سازگار با استاندارد PCI 4.0  پشتیبانی می‌کنند به شرح زیر است:

با نگاهی به فاکتور PCB در مادربردهای مختلف مانند MSI ،ASUS ،Gigabyte و ASRock در می‌یابیم که تمام تولیدکنندگان مادربرد به جز ایسوس، موفق شده‌اند تا به درستی موارد مورد نیاز برای پشتیبانی از سخت افزارهای PCIe 4.0 را فراهم کنند. با نگاهی دقیق‌تر به مادربردهای ایسوس، متوجه می‌شویم که تنها مدل‌های ROG Maximus XII Hero و ROG Maximus XII Extreme امکان پشتیبانی از PCIe 4.0 را دارند.

نتیجه تست‌هایی که روی مادربوردهای MSI ،ASRock و Gigabyte صورت گرفته، نشان می‌دهد که تمام نمونه‌های جدید تولید شده توسط این شرکت‌ها، استاندارد‌های PCIe 4.0 را به طور کامل رعایت کرده‌اند. اکنون تیم بازاریابی ایسوس باید به این سوال پاسخ دهد که چرا این شرکت علی رغم چیزی که در تست‌ها قابل مشاهده است، اعلام کرده که تمام مادربردهایش با استانداردهای PCIe 4.0 سازگار هستند؟

در ماه‌های آینده، ما شاهد رونمایی نسل جدید کارت‌های گرافیک PCIe 4.0 از سوی شرکت‌های NVIDIA و AMD خواهیم بود. علاوه بر این، نسل جدید SSDهایPCIe 4.0 که با پروتکل NVMe کار می‌کنند هم به بازار عرضه خواهند شد. اگر قصد دارید تا سیستم خود را به تکنولوژی PCIe 4.0 به روز رسانی کنید، بهتر است به نکاتی که در این مقاله صحبت کردیم، توجه کنید تا خرید مطمئن‌تری را در پیش داشته باشید.