دستگاه‌های متصل به روتر شما در حال نبرد برای دستیابی به پهنای باند بیشتر هستند؛ درست مانند موجودات تشنه‌ای که بر سر منابع محدود آب با یکدیگر مبارزه می‌کنند. ممکن است این رقابت را به چشم نبینید اما اثر آن را احساس می‌کنید.

اگر شما مداخله نکنید رقبای قوی‌تر – مانند نرم‌افزارهای دانلود- سهم دیگران را از آن خود خواهند کرد حتی اگر به آن نیازی نداشته باشند درحالی‌که دیگران- مانند یک تماس ویپ یا یک ویدیو آنلاین- به علت محدودیت منابع دچار مشکل خواهند شد.

روتری که مجهز به تکنولوژی کیفیت خدمات (QoS) باشد می‌تواند از تقسیم غیرعادلانه منابع ارزشمند جلوگیری کند.

استفاده از کیفیت خدمات تضمین می‌کند که هر کاربر به‌اندازه کافی از اینترنت بهره‌مند می‌شود و درعین‌حال نیازهای خاص هر یک از کاربران نیز در نظر گرفته می‌شود. آرامش خود را حفظ کنید، اگر در هنگام دانلود یکی از بسته‌های اطلاعاتی به مقصد نرسد، دوباره ارسال خواهد شد. سرویس کیفیت خدمات در پس‌زمینه این مشکل را حل خواهد کرد.

VoIP، ویدیوهای آنلاین و تلویزیون‌های اینترنتی؟ خاطرات بدی را برای شما تداعی می‌کنند؟ سرویس کیفیت خدمات داده‌ها را اولویت‌بندی خواهد کرد.

البته این شیوه بیان بسیار موضوع را ساده جلوه می‌دهد؛ اما اگر نگاهی دقیق‌تر بیندازیم موضوعات بیشتری وجود دارد. سرویس کیفیت خدمات به نام شکل‌دهی ترافیک (Traffic Shaping) نیز شناخته می‌شود برای هر دستگاه و سرویس موجود در شبکه شما اولویت مشخص می‌کند و بر اساس وظیفه هرکدام از آن‌ها میزان پهنای باند موردنیاز را برای آن‌ها تأمین کرده و کنترل می‌کند. انتقال یک فایل مانند دانلود توسط یک نرم‌افزار مدیریت دانلود، فرآیندی است که خطاپذیری دارد. کاربر و سرور با تبادل اطلاعات اطمینان حاصل می‌کنند که تمامی بیت‌ها مبادله شده است. درصورتی‌که در حین انتقال packet loss اتفاق افتاده باشد اطلاعات ازدست‌رفته مجدداً ارسال خواهد شد تا زمانی که کل فایل به‌سلامت به مقصد برسد.

اما یک تماس صوتی یا تصویری تحت شبکه یا یک بازی آنلاین دارای همچنین قابلیتی نیستند. کاربر نمی‌تواند از سرور درخواست کند که پکت های ار دست رفته مجددا ارسال گردد چراکه در جریان استریم هر وقفه ای منجر به ایجاد اختلال (و یا تأخیر در دنیای بازی آنلاین) می‌شود. سرویس کیفیت خدمات انواع مختلف ترافیک‌های در جریان را شناسایی می‌کند و بر اساس میزان اهمیت آن‌ها را اولویت‌بندی می‌کند. اگر در حال تماشای یک ویدیو آنلاین و یا سرگرم یک بازی هستید، ممکن است انتقال فایل‌ها زمان بیشتری ببرد، اما شما تجربه‌ای لذت‌بخش از تماشای فیلم و یا بازی کردن خواهید داشت.

QoS معمولی

روترهای مختلف رویکردهای مختلفی نسبت به QoS دارند. در برخی از مدل‌ها، شما به‌سادگی نوع ترافیکی را که می‌خواهید مدیریت کنید شناسایی کرده و سپس اولویت آن را تعیین می‌کنید: زیاد، متوسط یا کم. در دیگر مدل‌ها، شما می‌توانید برنامه‌های خاصی را انتخاب کنید. همچنین می‌توانید مشخص کنید که یک برنامه و یا سرویس خاص از طریق کدام پورت به اینترنت دسترسی داشته باشد. بااین‌حال، راه دیگری نیز برای تعیین اولویت وجود دارد: استفاده از IP آدرس یا MAC آدرس دستگاه.

پیکربندی QoS به این شیوه می‌تواند بسیار دست‌وپا گیر باشد. برای یک پیکربندی موفق نیاز است که اطلاعات کافی در مورد پروتکل‌ها، جزییات شیوه عملکرد روتر و شبکه خودتان داشته باشید. حتی در بعضی از روترها لازم است که از حداکثر سرعت دانلود و آپلودی که ISP شما از آن پشتیبانی می‌کند مطلع باشید و درصورتی‌که اطلاعات نادرست وارد کنید وضعیت شبکه شما به‌جای بهتر شدن، بدتر خواهد شد. خوشبختانه تولیدکنندگان روتر در طراحی QoS گام بلندی برداشته‌اند. حتی در برخی از موارد QoS کاملاً به‌صورت خودکار راه‌اندازی می‌شود.

QoS هوشمند

بعضی از روترها دارای گزینه‌ای برای مدیریت خودکار QoS هستند. به‌عنوان‌مثال بیشتر مدل‌های جدید از استاندارد WMM پشتیبانی می‌کنند. WMM ترافیک شبکه را به ۴ دسته تقسیم می‌کند: صدا، ویدیو، بهترین کارکرد(همه ترافیک‌ها به‌جز صدا و ویدیو) و پس‌زمینه (پرینت‌ها، دانلود فایل و ترافیک‌های دیگری که نسبت به تأخیر و وقفه حساس نیستند).WMM برای کنترل ترافیک در شبکه‌های بی‌سیم کارایی دارد ولی برای تنظیم پهنای باند در شبکه‌های کابلی کمکی نمی‌کند.

روترهای بهتر پا را فراتر گذاشته و راه‌حلی برای کنترل هر دو شبکه ارائه کرده‌اند. آن‌ها به‌صورت خودکار و بر اساس پیش‌فرض‌ها تصمیم می‌گیرند که کدام ترافیک از اولویت بالاتری برخوردار است- مثلاً ترافیک صدا و تصویر نسبت به ترافیک دانلود فایل از اهمیت بیشتری برخوردار است. میزان عملکرد هوشمندانه QoS هرکدام از شرکت‌های تولیدکننده با توجه به نوع الگوریتم و قدرت پردازنده در حال استفاده می‌تواند متفاوت باشد.

تکنولوژی مدیریت ترافیک StreamBoost شرکت Qualcomm تغییرات محسوسی را در QoS ایجاد کرده است. این تکنولوژی در ژانویه سال ۲۰۱۳ بر اساس تکنولوژی که در ابتدا توسط Bigfoot Networks معرفی‌شده بود توسعه یافته است. Bigfoot یکی از شرکت‌های Qualcomm است که کارت‌های شبکه را طراحی کرد که گیمرها را به‌عنوان بازار هدف موردتوجه قرار داده بود. کاربرانی که در جهان بیشتر حساسیت را نسبت به زمان تأخیر کم دارند.

شرکت Qualcomm تولیدکننده روتر نیست اما برای شرکت‌های پیشرفته‌ای مانند Dlink و Netgear پردازنده طراحی و تولید می‌کند.

تکنولوژی StreamBoost ترافیک حساس به تأخیر زمانی (صدا، ویدیو، بازی و غیره) و ترافیک غیر حساس (دانلود، انتقال فایل و غیره) را شناسایی کند. همچنین می‌تواند به شیوه‌ای پهنای باند را به آن‌ها تخصیص دهد که همه کاربران عملکرد خوبی را تجربه کنند. به‌عنوان‌مثال اگر چندین کاربر به‌صورت هم‌زمان در حال تماشای ویدیو آنلاین باکیفیت 1080p باشند به‌صورت خودکار کیفیت را به 720p کاهش می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که همه اتصال‌ها پهنای باند موردنیاز را در اختیاردارند.

علاوه بر این تکنولوژی می‌تواند بین دستگاه‌های مختلف تمایز قائل شود و به‌عنوان‌مثال کیفیت ویدیو روی تبلت و یا تلفن همراه را کاهش دهد چراکه کاهش کیفیت تصویر روی دستگاه‌هایی با صفحه‌نمایش کوچک‌تر به‌اندازه دستگاه‌های بزرگ‌تر مانند تلویزیون‌های هوشمند محسوس نخواهد بود.

به نظر می‌رسد که نمودارها و ابزارهای کنترل پهنای باند تکنولوژی StreamBoost از دقت بیشتری نسبت به دیگر نرم‌افزارهای QoS برخوردار است. پشتیبانی از این قابلیت به‌تنهایی نمی‌تواند یک روتر به‌دردنخور را به یک قهرمان تبدیل کند اما می‌تواند تفاوت ایجاد کند.

به QoS بسنده نکنید

اگر شما از سرویس‌هایی مانند استریم ویدیو، تماس‌های تلفنی تحت شبکه، تماشای تلویزیون‌های آنلاین و یا بازی‌های آنلاین استفاده می‌کنید بهره‌مندی از یک QoS خوب برای شما ضروری است. مزایای عملکردی آن حتی ممکن است شمارا از ارتقا سرویس ISP خود به سطح بالاتر باقیمت بیشتر بی‌نیاز کند.

علاوه بر شکل‌دهی ترافیک راه‌های دیگری هم برای بهبود شرایط وجود دارد. با استفاده از سیاست‌هایی مانند KimSet می‌توانید ببینید کدام کانال‌های رادیویی در اطراف شما از وضعیت بهتری برخوردار است و پیکربندی روتر خود را تغییر دهید. تنها سه کانال رادیویی در فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز وجود دارند که دارای همپوشانی نیستند: کانال‌های ۱،۶ و ۱۱. در صورت امکان از این کانال‌ها استفاده کنید.

اگر شما از روترهای دو باند استفاده می‌کنید که هر دو فرکانس ۲.۴ و ۵ گیگاهرتز را پشتیبانی می‌کند بهتر است فرکانس‌های بالاتر که دارای ترافیک کمتری هستند را برای برنامه‌هایی که نسبت به تأخیر حساسیت بیشتری دارند تخصیص دهید و برای فعالیت‌هایی مانند دانلود و گشت‌وگذار در وب از فرکانس ۲.۴ گیگاهرتز استفاده کنید.

و در پایان، اگر شما از روتری با استاندارد 802.11n و یا قدیمی‌تر استفاده می‌کنید وقت آن است که به سراغ روترهایی با استاندارد 802.11ac بروید. حتی اگر کاربران شما هنوز از دستگاه‌هایی با استاندارد 802.11n استفاده می‌کنند، شما بهبود عمل کرد قابل‌توجهی را مشاهده خواهید کرد.