امروزه بسیاری از لپ تاپ های مک و ویندوز از پورتی استفاده می‌کنند که با نام USB Type C شناخته می‌شود. در اینجا به مزیت‌های پورت یو اس بی تایپ سی می‌پردازیم و آینده‌ی آن را بررسی می‌کنیم.

اجماع بر استفاده از یک استاندارد واحد، هدفی بسیار سخت در حوزه‌ی تکنولوژی است. در بهترین حالت، جنگ فرمت‌ها به پایان می‌رسد و یک طرف برای چند سال پیروز می‌شود تا اینکه یک تکنولوژی کاملا جدید ظهور می‌کند. VHS باعث انقراض Betamax شد و سپس به واسطه‌ی DVD کنار گذاشته شد. DVD نیز در مصاف با Blu-ray (استانداردی که برادر خود یعنی HD DVD را از دور خارج کرد) شکست خورد و حالا مرگ و زندگی آن در دستان سرویس‌های پخش آنلاین است.

اما یو اس بی سی (USB-C) فرق می‌کند و شاید همانند نام آن (گذرگاه سریال عمومی- Universal Serial Bus)، واقعا همگانی باشد. در حال حاضر، پورت های USB Type-C در انواع دستگاه‌ها پیدا می‌شود، از  هارد دیسک‌های اکسترنال ساده گرفته تا لپ تاپ های حرفه‌ای و جدیدترین موبایل‌های هوشمند. اگرچه همه‌ی درگاه‌های USB Type C به نظر یکسان می‌رسند، ولی قابلیت‌های یکسانی ندارند. شاید یو اس بی تایپ سی در همه‌ی وسایل وجود داشته باشد، ولی در همه جا کارهای یکسانی نمی‌کند.

در اینجا هرکاری را که USB-C می‌تواند انجام دهد، به زبان ساده توضیح می‌دهیم و ویژگی‌هایی از آن را که باید هنگام خرید یک دستگاه با پورت USB Type C مد نظر قرار دهید، مشخص می‌کنیم.

USB Type C چیست؟

USB-C یا همان یو اس بی تایپ سی، یک کانکتور با استاندارد صنعتی است که برای انتقال داده و برق از طریق یک کابل واحد به کار می‌رود. کانکتور USB Type C توسط انجمن پیاده‌سازی یو اس بی (USB-IF) توسعه داده شده که شامل گروهی از شرکت‌ها است که استاندارد USB را در طی سال‌ها، توسعه داده‌اند و تأیید و هدایت کرده‌اند. بیش از 700 کمپانی در USB-IF عضو هستند که در میان آن‌ها، اپل، دل، HP، اینتل، مایکروسافت و سامسونگ هم حضور دارند.

مقایسه کابل USB Type-C و کابل لایتنینگ

این استقبال گسترده توسط غول‌های تکنولوژی بسیار مهم است؛ زیرا یکی از دلایلی است که تولیدکنندگان کامپیوترهای شخصی، USB-C را بدون حرف‌وحدیث پذیرفته‌اند. برخلاف این مورد، کانکتورهای لایتنینگ اپل (که توسط خود اپل هم توسعه داده شده) و MagSafe هستند که به غیر از محصولات اپل، استفاده‌ی بسیار محدودی دارند و به لطف سهم زیاد یو اس بی تایپ سی، تقریبا منسوخ شده‌اند.

آیا USB Type C شبیه به Micro USB است؟

کابل‌های USB Type C در نگاه اول شبیه به کابل‌های Micro USB هستند؛ اگرچه در ظاهر، بیشتر به شکل بیضی و کمی کلفت‌تر هستند تا بتوانند با بهترین ویژگی خود، یعنی سمت بالا و پایین نداشتن، وفق پیدا کنند.

مقایسه پورت Micro USB و پورت USB Type-C

همانند کابل‌های لایتنینگ و MagSafe، سر کابل‌های یو اس بی تایپ سی نیز، سمت بالا یا پایین ندارند. وقتی از کابل استفاده می‌کنید، هرگز لازم نیست که آن را برعکس کنید تا در پورت فرو رود. در واقع، همیشه در سمت درست قرار دارد. در هر دو سر کابل‌های استاندارد، کانکتورهای یکسانی دیده می‌شود؛ بنابراین نیازی نیست که به این فکر کنید که کدام سر را باید به کجا بزنید. این ویژگی، در هیچ یک از کابل‌های USB که در 20 سال گذشته استفاده کرده‌ایم، وجود نداشته است. در بیشتر مواقع، یک سر کابل، کانکتور متفاوتی با سر دیگر کابل داشته است.

یواس بی تایپ سی و USB 3.2: شماره‌هایی که در کنار نام پورت می‌آیند

جایی که USB تایپ سی کمی گیج‌کننده به نظر می‌رسد، مربوط به شماره‌هایی است که در کنار نام پورت نوشته می‌شود. بیشترین سرعتی که کانکتورهای USB Type C برای آن رتبه‌بندی می‌شوند، 10 گیگابیت بر ثانیه است (که این سرعت از لحاظ تئوری، دو برابر سریع‌تر از USB 3.0 اصلی است). پورت های یو اس بی تایپ سی که از سرعت 10 گیگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کنند USB 3.2 Gen 1×2 نامیده می‌شوند.

نکته‌ی مهم این است که پورت‌های USB با سرعت 10 گیگابیت بر ثانیه نیز می‌توانند به شکل اصلی و بزرگتر (پورت USB Type-A که همگی از آن استفاده کرده‌ایم و به شکل مستطیل است) باشند و نام USB 3.2 Gen 2×1 را یدک بکشند. به استثنای برخی کامپیوترهای دسکتاپ، پورت‌های USB با سرعت 10 گیگابیت بر ثانیه، با کانکتورهای Type-C رایج‌تر هستند.

پورت USB-A

توجه داشته باشید که برخی از پورت‌های USB-C قدیمی‌تر، حداکثر سرعت 5 گیگابیت بر ثانیه را پشتیبانی می‌کنند؛ بنابراین برای تأیید این ویژگی که یک پورت یواس بی تایپ سی، از انتقال داده با سرعت 10 گیگابیت بر ثانیه پشتیبانی می‌کند، باید به دنبال اسم USB 3.2 Gen 1×2 یا 10Gbps در مشخصات آن باشید. گفته می‌شود که همه‌ی این درگاه‌ها با نسل‌های قبلی سازگار هستند و وقتی دو کانکتور با سرعت‌های مختلف به هم وصل می‌شوند، براساس سرعت کمتر کار می‌کنند.

مسائل پیچیده‌تر مربوط به عدد بعد از USB 3 است که از سال 2019 در حال نوسان بوده است و باعث شده که هرکس بخواهد به این پورت‌ها ارجاع دهد، در باتلاق درست رساندن منظور فرو رود. تا سال گذشته، بسیاری از پورت های USB تایپ سی با نام USB 3.1 (هنوز USB 3.2 مطرح نبود) و با مشخصه‌ی Gen 1 (نسل 1) و Gen 2 (نسل 2) معرفی می شدند و برخی از جداول مشخصات هنوز هم همان نام قبلی را همراه با برند SuperSpeed ذکر می‌کنند. با توجه به این اصطلاحات گیج‌کننده، انجمن USB-IF تصمیم گرفت استفاده از نام USB 3.1 را منتفی کند و انواع مختلف USB 3.2 را جداگانه نام‌گذاری کند که در جدول زیر می‌توانید ساده‌شده‌ی آن را ببینید:

بخش USB 3.2، USB 3.1 و نام‌گذاری SuperSpeed که در هر سطر از جدول بالا می‌بینید، معادل هم هستند و فقط در نام‌گذاری فرق می‌کنند. اگر روی یک محصول، برچسب USB 3.1 را دیدید، بهتر است مستقیما از فروشنده یا تولیدکننده، حداکثر سرعت انتقال داده‌ی پورت را بپرسید.

بیشتر بخوانید: USB 3.1 چی‍ست؟

همانطور که در جدول بالا می‌بینید، جدیدترین و سریع‌ترین پورت های USB Type C با نام USB 3.2 Gen 2×2 و با حداکثر سرعت 20 گیگابیت بر ثانیه مشخص می‌شوند. انجمن USB-IF نام 2×2 را انتخاب کرد، زیرا استاندارد جدید، مسیرهای انتقال داده در کابل یواس بی تایپ سی را دوبرابر می‌کند تا به سرعت انتقال 20 گیگابیت بر ثانیه برسد. این پورت‌های جدید هنوز به طور گسترده وارد بازار نشده‌اند؛ با این حال، کسانی که کامپیوتر اسمبل می‌کنند و سیستم‌ها را مادینگ می‌کنند، می‌توانند این نوع درگاه را در مادربردهای بسیار حرفه‌ای دسکتاپ پیدا کنند.

ویژگی‌های مکمل: کاربردهای زیاد USB Type C

شاید کاربرد پورت USB قدیمی (USB Type-A) را برای کارهای ساده‌ای مثل وصل کردن حافظه‌ها یا وسایل جانبی مثل ماوس در نظر بگیرید؛ اما کاربرد USB-C بستگی به نوع پیاده‌سازی پورت دارد و می‌تواند کارهای بیشتری انجام دهد. یکی از مفیدترین کاربردهای  USB Type C که در هنگام طراحی به آن فکر می‌شد، تأمین برق کافی برای شارژ کردن دستگاه‌های مجهز به آن مثل لپ تاپ و موبایل بود. در حقیقت، بسیاری از لپ‌تاپ‌های سبک‌وزن که درگاه یو اس بی تایپ سی دارند، از همین پورت به جای کانکتورهای دایره‌ای شکل مرسوم، برای اتصال آداپتور برق شهری استفاده می‌کنند.

پشتیبانی USB Type C از ارسال همزمان سیگنال‌های ویدئویی و انرژی برق، به این معناست که شاید بتوانید یک دستگاه با رابط DisplayPort، MHL یا HDMI را به آن وصل کنید و همزمان برق آن دستگاه را هم تأمین کنید. همچنین با فرض اینکه کابل‌ها و آداپتورهای مناسب را در اختیار داشته باشید، احتمالا بتوانید هر دستگاه دیگری را به این درگاه وصل کنید. در مشخصات USB تایپ سی، حتی انتقال صدا از طریق رابط هم وجود دارد؛ اما به همان میزان که در گوشی‌ها و تبلت‌ها توانسته جایگزین جک هدفون 3.5 میلی‌متری شود، در کامپیوترها نتوانسته چنین نقشی بازی کند.

بیشتر بخوانید:اگر می‌خواهید لپ‌تاپ بخرید، از این 11 ویژگی غافل نشوید!

حتما مشخصات کامپیوتری را که می‌خواهید بخرید، بررسی کنید؛ زیرا همه‌ی پورت‌های USB-C مشابه هم نیستند. تاکنون هر درگاه USB Type-C که ما دیده‌ایم، از انتقال داده و تأمین برقِ دستگاه متصل (و نه لزوما شارژ دستگاه مجهز به پورت) پشتیبانی می‌کرده است؛ اما با اینکه استاندارد یواس بی تایپ سی، از اتصال نمایشگرهای دارای پورت DisplayPort و یا HDMI با یک آداپتور پشتیبانی می‌کند (از طریق پروتکل DisplayPort-over-USB)، ولی همه‌ی سازندگان کامپیوتر شخصی، پورت‌ها را به سخت‌افزار گرافیکی سیستم متصل نکرده‌اند. ممکن است برخی از پورت‌های USB Type C در یک سیستم، از اتصال خروجی تصویری پشتیبانی کنند و برخی دیگر، چنین امکانی نداشته باشند یا شاید هیچ‌کدام از درگاه‌ها چنین قابلیتی را ارائه نکنند. بنابراین توجه به جزئیات در اطلاعات پورت‌ها بسیار مهم است.

تاندربولت 3: سرعت بیشتر نسبت به USB-C

شاید کاربردی‌ترین پروتکلی که یک پورت یو اس بی تایپ سی می‌تواند از آن پشتیبانی کند، تاندربولت 3 (Thunderbolt 3) باشد. این پروتکل، سرعت انتقال داده را تا 40 گیگابیت بر ثانیه می‌رساند و مصرف برق را کاهش می‌دهد. همچنین می‌تواند از طریق کابل، 100 وات برق منتقل کند.

بیشنتر بخوانید:آشنایی با پورت تاندربولت (Thunderbolt)

وقتی یک پورت USB Type C از Thunderbolt 3 هم پشتیبانی کند، دیگر برای تأمین برق و انتقال مقدار زیادی اطلاعات (شامل انتقال داده‌های تصویری برای دو نمایشگر 4K با رفرش ریت 60 هرتز)، به و از یک دستگاه پیچیده مثل کامپیوتر، تنها به یک کابل نیاز دارید. بسیاری از تولیدکنندگان لپ تاپ، به سرعت از این ویژگی بهره برده‌اند. برخی از مدل‌های مک‌بوک پرو از برند اپل، چهار پورت از این نوع دارند که بیشترین تعدادی است که تابه‌حال دیده‌ایم. این قابلیت، دست شما را نسبت به نسخه‌های قبلی USB بسیار باز می‌گذارد.

تفاوت ظاهری thunderbolt 3 و thunderbolt

همانطور که هر پورت یواس بی تایپ سی، لزوما از DisplayPort از طریق USB-C (DisplayPort over USB-C) پشتیبانی نمی‌کند، همین قاعده برای تاندربولت 3 هم برقرار است. برای آنکه از وجود این ویژگی مطمئن شوید، جدول مشخصات دستگاه را بررسی کنید یا به دنبال برچسبی برای پشتیبانی از Thunderbolt 3 بگردید. ممکن است برخی از دستگا‌ه‌ها چندین درگاه USB Type-C داشته باشند، ولی فقط بعضی از آن پورت‌ها از تاندربولت 3 پشتیبانی کنند.

معلوم نیست که با آمدن استاندارد USB 4، تاندربولت هم تغییری کند یا نه. پورت‌های USB 4 به طور پیش‌فرض از سرعت Thunderbolt 3 پشتیبانی می‌کنند و در عین حال، با سرعت USB 3 سازگار هستند. به احتمال زیاد برخی از کامپیوترهای جدید، هم پورت USB 4 خواهند داشت و هم USB 3.2 Gen 2×2 و هردو از کانکتورهایی به شکل USB Type C استفاده خواهند کرد. هرچند تاکنون، دستگاه‌های مهمی از برندهای معتبر با پورت USB 4 وارد بازار نشده است.

آداپتورها و کابل‌ها برای USB Type C

USB-C از نظر برقی، با درگاه‌های USB 3.0 قدیمی‌تر سازگار است؛ اما به دلیل شکل جدید پورت، اگر بخواهید هر وسیله‌ای را که شمایل بیضی‌شکل یو اس بی تایپ سی را ندارد، به آن وصل کنید، به آداپتورها یا کابل‌هایی که دارای مُبدل مناسب هستند، نیاز دارید.

گاهی اوقات یک لپ تاپ جدید، این مبدل‌ها را دارد و بعضی مواقع شاید مجبور باشید که جداگانه آن‌ها را بخرید. به عنوان مثال، اپل مدل‌های مختلفی از کابل‌های USB و آداپتورهایی را می‌فروشد که برای اتصال USB Type C به دیگر تکنولوژی‌ها مثل لایتنینگ یا اترنت استفاده می‌شوند. اگر چرخی در فروشگاه‌های اینترنتی بزنید، می‌توانید بسیاری از این کابل‌ها را هم برای کامپیوترها پیدا کنید. برخی از آن‌ها حتی از پروتکل‌های قدیمی‌تر یا کم‌استفاده‌تر هم پشتیبانی می‌کنند. تا مطمئن باشید که دستگاهی که سال‌ها پیش خریده‌اید، با سخت‌افزارهای امروزی، کار می‌کند.‌ برای مثال، به راحتی می‌توانید آداپتور تبدیل USB-C به DVI را پیدا کنید؛ ما هم باید به فکر مبدل‌هایی برای اتصالات RS-232 serial باشیم.

خبر خوب این است که اگر از کابل‌های USB Type C معمولی استفاده کنید، با هر دستگاهی که از یو اس بی تایپ سی پشتیبانی کند، کار می‌کنند و مهم نیست که از کدام مدل USB Type-C باشند.

به علاوه، داک‌ها یا هاب‌های USB جدیدی که برای کامپیوترهای ویندوز و مک به بازار آمده است، به میزان گسترده‌ای با USB-C سازگار شده‌اند؛ بنابراین در اینکه فقط یک پورت یواس بی تایپ سی داشته باشید، مشکلی وجود ندارد. می‌توانید از داک‌ها و هاب‌های USB استفاده کنید که هم از برندهای تولیدکننده‌ی کامپیوتر مثل دل و HP در بازار وجود دارد و هم از تولیدکنندگان لوازم جانبی مثل دی لینک و ای دیتا. این داک‌ها می‌توانند لپ تاپ شما را شارژ کنند، پورت‌های بیشتری در اختیار شما قرار دهند (از جمله اترنت، HDMI، USB 3.0 و VGA) و امکان استفاده از چند مانیتور را فراهم کنند.

آیا به USB Type C نیاز دارید؟

هرچقدر جلوتر می‌رویم، داشتن یا نداشتن پورت USB Type C در هنگام خرید کامپیوتر بیشتر اهمیت می‌یابد. اگر یک لپ تاپ فوق باریک بخرید، مسلما حداقل یک درگاه USB-C دارد که شما را به طور خودکار وارد اکوسیستم جدید می‌کند. اگر هم بیشتر طرفدار کامپیوترهای دسکتاپ هستید، در این مدل رایانه‌ها هم می‌توانید حداقل یک پورت یو اس بی تایپ سی را در پنل ورودی/خروجی مادربرد و بیشتر در کامپیوترهای دسکتاپ حرفه‌ای و گیمینگ داشته باشید. بعضی از کامپیوترها و کیس‌هایی که اسمبل می‌شوند، یک پورت هم در پنل جلویی دارند.

حتی اگر اکنون به USB Type C احتیاج ندارید، به زودی به آن نیاز پیدا می‌کنید. ما فقط به کاربردهای عمومی USB-C پرداختیم و ویژگی‌های تخصصی‌تر را ذکر نکردیم؛ اما یک چیز کاملا مشخص است: اینکه نسل جدید کانکتورهای کراس‌پلتفرم (قابل استفاده در دستگاه‌های مختلف) به سرعت در حال جایگزینی USBهای قدیمی هستند، همانطور که استاندارد USB جایگزین ADB (Apple Desktop Bus)، FireWire، موازی، PS/2، SCSI و پورت‌های سریال بر روی کامپیوترها و دستگاه‌های مک شد. یواس بی تایپ سی، شایستگی این را دارد که بر همه‌ی این درگاه‌ها حکم‌فرمایی کند.