رم DDR5 چیست؟ همه چیز درباره جدیدترین استاندارد RAM

سوالی که این روزها همه می‌پرسند: « حافظه رم DDR5 چیست؟» اگر اطلاعات خود را با پیشرفت تکنولوژی‌های مربوط به کامپیوتر به‌روز کرده باشید، حتماً می‌دانید که اخیراً استاندارد DDR5 برای رم‌های کامپیوتر معرفی شده است.

این روزها عباراتی مانند رم لپ تاپ DDR5 یا رم DDR5 کامپیوتر بیشتر از قبل به گوش می‌رسد.

این استاندارد از نظر پهنای باند و سرعت نسبت به استاندارد قبلی یعنی DDR4 و DDR3 پیشرفت‌های زیادی داشته است و برای کاربردهای خاصی نظیر گیمینگ و یا رندرگیری که به حافظه رم بالایی برای ذخیره موقت داده‌ها نیاز دارند، طراحی شده است.

قبل از اینکه سراغ ویژگی‌های رم DDR5 برویم، بهتر است نگاهی به وظایف RAM در کامپیوتر بیندازیم. البته باید بدانید که رم لپ تاپ DDR5 هم بخشی از این مقاله خواهد بود.

وظیفه رم کامپیوتر چیست؟

رم کامپیوتر ارسال و دریافت اطلاعات موقت را از واحد پردازنده و پردازنده گرافیکی بر عهده دارد و در واقع رابطی بین هارد دیسک و پردازنده است.

به عبارت دیگر داده‌ها و اطلاعات ذخیره شده روی هارد دیسک مانند، اطلاعات مربوط به اجرای بازی‌های کامپیوتری، ابتدا روی حافظه رم بارگذاری شده و سپس برای اجرای بازی به واحد پردازش مرکزی ارسال می‌شوند.

بنابراین سرعت ارسال داده‌های رم کامپیوتر نقش اساسی در تعیین سرعت اجرای برنامه‌ها و بازی‌ها خواهد داشت.

اما سؤال اساسی این است، رم DDR5 چیست و چه مشخصاتی دارد؟ تفاوت DDR5 و DDR4 در چیست؟ آیا می‌توان رم DDR5 را روی هر کامپیوتری نصب کرد؟ برای خرید رم DDR5 باید چه فاکتورهایی را در نظر گرفت؟ رم لپ تاپ DDR5 چه مشخصاتی دارد؟

برای پاسخ به این سوالات می‌خواهیم در این مقاله به بررسی و معرفی جدیدترین استاندارد رم یعنی رم DDR5 و مشخصات آن بپردازیم.

اگر قصد خرید رم کامپیوتر دارید و می‌خواهید سیستم خود را ارتقاء داده و یا یک کامپیوتر جدید تهیه کنید، پیشنهاد می‌کنیم با ما همراه باشید تا اطلاعات کافی در مورد رم DDR5 کسب کنید.

بیشتر بخوانید : مشاهده انواع رم کامپیوتر و مشخصات آن‌ها

استاندارد DDR5 چیست؟

از سال 2015، انواع رم کامپیوتر با استاندارد DDR4 در اکثر کامپیوترها مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

با این حال، استاندارد DDR5 اخیراً از این نسل پیشی گرفته و نسل بعدی حافظه‌های کامپیوتر را با نرخ انتقال داده دو برابر، سرعت کلاک بالاتر، راندمان بیشتر و مصرف انرژی کمتر ارائه داده است.

ماژول‌های حافظه DDR5 همچنین دارای تراکم die بالاتری هستند؛ به این معنی که به زودی استیک‌های DDR5 با ظرفیت‌های بیشتر از 64 گیگابایت نیز در دسترس خواهند بود!

DDR5 جدیدترین استاندارد ماژول حافظه برای کامپیوترهای شخصی محسوب می‌شود که در کنار پردازنده‌های نسل دوازدهم Core اینتل (مانند Core i9-12900K) و مادربردهای چیپست Z690 عرضه می‌شود.

مادربردهایی با چیپست Z690 اولین مادربردهایی بودند که از ماژول‌های حافظه DDR5 و پردازنده‌های Alder Lake پشتیبانی کردند.

بیشتر بخوانید : مادربرد MEG Z690 Unify-X شرکت MSI دو رکورد اورکلاک ثبت کرد!

همچنین تغییرات قابل‌توجهی در معماری جدید رم DDR5 به وجود آمده است. به جای ماژول‌های 32 گیگابایتی DDR4، ماژول‌های رم DDR5 حداکثر ظرفیت 128 گیگابایت در هر واحد را پشتیبانی خواهند کرد.

علاوه بر این، DDR5 بالاترین نرخ داده را به 6.4 گیگابیت بر ثانیه نسبت به نسل قبلی خواهد رساند.

اورکلاک آنبورد در بسیاری از کیت‌های حافظه DDR5 در دسترس است. به عنوان مثال گفته می‌شود سری Geil Polaris از اورکلاک DDR5-7200MHz پشتیبانی می‌کند که نسبت به کیت متوسط DDR5-4800 حدود 50 درصد افزایش را تجربه می‌کند!

برخلاف DDR4 که فقط یک کانال 64 بیتی داشت، استیک‌های جدید رم DDR5 دو کانال 32 بیتی خواهند داشت. علاوه بر این، ولتاژ این حافظه‌های جدید 1.1 ولت خواهد بود که نسبت به نسل قبلی 1.2 ولت کمتر است.

همچنین برخلاف قبل، تنظیم ولتاژ در این استاندارد به جای مادربرد در ماژول حافظه تعبیه شده است. این مسئله باعث می‌شود که مادربردهای نسل بعدی که از این رم‌ها پشتیبانی می‌کنند، قیمت پایین‌تری داشته باشند و در عوض این افزایش قیمت در کیت‌های رم اتفاق بیفتد.

یک فاکتور دیگر به عنوان تفاوت رم DDR5 با DDR4 این است که DIMM های DDR4 حداکثر پهنای باند 3.2 گیگابیت در ثانیه (Gbps) با نرخ کلاک 1.6 گیگاهرتز (گیگاهرتز) دارند، در حالی که DIMM های DDR5 در نسخه اولیه دارای پهنای باند 4.8 گیگابیت بر ثانیه هستند.

در نتیجه، حافظه DDR5 در نهایت به سرعت داده 8.4 گیگابیت بر ثانیه می‌رسد. علاوه بر این، DDR5 دارای ویژگی‌های جدیدی مانند Decision Feedback Equalization یا DFE است که سرعت ورودی/ خروجی بالاتر و نرخ داده سریع‌تر را نتیجه می‌دهد.

تفاوت DDR5 و DDR4

تفاوت‌های مهم مشخصات ماژول‌های رم DDR5  نسبت به DDR4 در این بخش مورد بررسی قرار می‌گیرند:

1. پهنای باند و ظرفیت

یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های ماژول‌های حافظه DDR5 این است که پهنای باند بالاتری را به همراه دارند. در حال حاضر این ویژگی مهم‌تر از هر زمان دیگری است زیرا پردازنده‌های جدید با هسته‌های زیاد همچنان در حال توسعه هستند.

به عنوان مثال پردازنده Intel Core i9-12900K دارای 16 هسته است. حتی پردازنده‌های نسبتاً کم‌مصرف مانند Core i5-12400 نیز دارای شش هسته هستند.

بازار کامپیوترهای شخصی در آینده به پردازنده‌های بهتری با تعداد هسته‌های بالاتر خواهد رسید، بنابراین پهنای باند بیشتر ماژول رم که با عنوان سرعت رم هم شناخته می‌شود، مهم‌ترین ویژگی آن برای نسل‌های آینده کامپیوتر محسوب می‌شود.

نرخ داده استاندارد DDR4 از DDR4-1600 تا DDR4-3200 مشخص شده است. این در حالی است که برای DDR5، این نرخ داده از DDR5-3200 تا DDR5-6400 تعیین شده است.

با این حال در اغلب موارد، می‌توان با اطمینان گفت که DDR5-4800 به عنوان نرخ داده پایه این استاندارد جدید به حساب می‌آید.

نکته دیگری که استاندارد DDR5 به روی میز آورده است، ماژول‌های حافظه متراکم‌تر برای ارائه ظرفیت‌های بالا است. در حالی که ماژول‌های DDR4 دارای تراشه‌های حافظه 16 گیگابایتی بودند، DDR5 این تعداد را چهار برابر کرده و از تراشه‌های حافظه 64 گیگابایتی استفاده می‌کند.

از نظر تئوری، می‌توان 128 گیگابایت حافظه در هر ماژول رم DDR5 داشت که به طور قابل‌توجهی بیشتر از آن چیزی است که کارت‌های حافظه DDR4 ارائه می‌کنند.

بیشتر بخوانید : بهترین رم DDR5 رونمایی شد!

2. ولتاژ کاری

بهره‌وری انرژی نیز یکی از ویژگی‌های مهم ماژول‌های حافظه DDR5 است. در ظاهر، ماژول‌های حافظه DDR5 دارای ولتاژ کاری 1.1 ولت هستند که نسبت به DDR4 1.2 ولت کمتر است.

این امر مسلماً برای هر کیت متفاوت است زیرا استیک‌های رم قابل اورکلاک کردن هستند و سرعت آن‌ها تغییر خواهد کرد.

در حال حاضر ولتاژ کاری ماژول‌های DDR5 موجود در بازار برای نرخ داده 6800 تا 1.35 ولت می‌رسد. از آنجایی که سرعت حافظه بیشتر در اولویت قرار می‌گیرد، ولتاژ کار DDR5 نیز برای رسیدن به سرعت‌های بیشتر و نرخ داده بالاتر، افزایش خواهد یافت.

همچنین لازم به ذکر است که مادربردها مسئول تنظیم ولتاژ ماژول‌های DDR5 نیستند. این ماژول‌های جدید دارای آی سی مدیریت انرژی (PMIC) هستند، به طوری که 5 ولت برای ماژول‌های اصلی و 12 ولت برای DIMM های سطح سرور در نظر گرفته شده است.

PMIC از ورودی 5 ولت از مادربرد استفاده کرده و آن را به ولتاژ قابل‌استفاده رم تبدیل می‌کند. PMIC دارای مزایای بسیاری از جمله بهبود تنظیم ولتاژ، سیگنال‌های قوی و نویز کم است. این ویژگی قطعاً تغییر خوبی است، اما ماژول‌های رم DDR5 را گران می‌کند و در حال حاضر یکی از دلایل اصلی کمبود عرضه DDR5 است.

3. سازگاری

تاکنون برخی از تفاوت‌های اصلی بین استانداردهای حافظه را بررسی کردیم، اجازه دهید نگاهی به تفاوت‌های کلیدی بین DDR4 به DDR5 بیندازیم.

پردازنده‌های دسکتاپ جدید Alder Lake-S اینتل اولین پردازنده‌هایی هستند که با پشتیبانی از حافظه DDR5 وارد بازار شده‌اند. AMD نیز پشتیبانی از استاندارد DDR5 را با پردازنده‌های جدید سری Ryzen 7000 اعلام کرده است، اما این پردازنده‌ها هنوز در بازار موجود نیستند.

به جرات می‌توان گفت که اینتل، شرکت AMD را از نظر پشتیبانی از رم DDR5 شکست داده است.

حافظه DDR5، همان‌طور که بارها در این مقاله به آن اشاره کرده‌ایم، در حال حاضر تنها با پردازنده‌های نسل دوازدهم اینتل موجود در بازار سازگار است. این نسل شامل سه سری 12600K، 12700K و 12900K است، اما سایر CPUهای اصلی در خط تولید کنونی نیز از DDR5 پشتیبانی می‌کنند.

پردازنده‌های AMD سازگار با DDR5 هنوز در بازار موجود نیستند، اما معرفی شده‌اند و زودتر از آنچه فکر کنید عرضه خواهند شد.

تراشه‌های اینتل که در بالا اشاره کردیم، با انواع رم کامپیوتر DDR4 نیز سازگار هستند. با این حال، برای آن به یک مادربرد جداگانه سازگار با DDR4 نیاز دارید. به این دلیل که تمام مادربردهای چیپست سری 600 اینتل از جمله Z690 ،H670 ،B660 و H610 از حافظه DDR5 یا DDR4 پشتیبانی می‌کنند، اما  با هردو سازگار نیستند.

قبل از خرید یکی از این مادربردهای LGA 1700 برای ساخت کامپیوتر مبتنی بر Alder Lake، باید تصمیم بگیرید که در آینده ترجیح می‌دهید از کدام استاندارد رم استفاده کنید.

4. ساختار معماری

یکی دیگر از تغییرات عمده DDR5، معماری جدید کانال DIMM است. DIMM های DDR4 یک گذرگاه 72 بیتی دارند که از 64 بیت داده به اضافه 8 بیت ECC تشکیل شده است. اما در رم DDR5، هر DIMM دو کانال خواهد داشت.

بیشتر بخوانید : حافظه ECC چیست؟

هر یک از این کانال‌ها 40 بیت پهنای باند دارند یعنی 32 بیت داده با هشت بیت ECC. در حالی که عرض داده یکسان است (در مجموع 64 بیت)، داشتن دو کانال مستقل کوچک‌تر، کارایی دسترسی به حافظه را در استاندارد DDR5 بهبود می‌بخشد.

بنابراین نه تنها از مزایای سرعت بالاتر با DDR5 بهره‌مند می‌شوید، بلکه مزیت MT/s بالاتر با راندمان بیشتر هم نصیب شما خواهد شد.

در معماری DDR5 DIMM، سمت چپ و راست DIMM که هر کدام توسط یک کانال 40 بیتی مستقل ارائه می‌شوند، از یک RCD مشترک استفاده می‌کنند. در DDR4، RCD با دو کلاک خروجی در هر طرف ارائه می‌شود. اما در DDR5، RCD چهار کلاک خروجی را در هر طرف ارائه می‌دهد.

اختصاص یک کلاک مستقل به هر کانال، یکپارچگی سیگنال را بهبود می‌بخشد و به حل مشکل حاشیه نویز کمتر ناشی از کاهش یا VDD کمک خواهد کرد.

ماژول رم ADATA DDR5 4800

حالا که مشخصات و ویژگی‌های رم‌های DDR5 را بیان کردیم، وقت آن رسیده یکی از معروف‌ترین ماژول‌های رم DDR5 در ایران را معرفی کنیم.

ماژول رم کمپانی ای دیتا مدل 4800 به تازگی تولید و روانه بازار شده است. این رم فرکانس 4800MT/s برای انتقال داده‌ها ارائه می‌دهد و همین موضوع آن را نسبت به رم‌های DDR4 متمایز می‌کند.

از دیگر ویژگی‌های این رم DDR5 ای دیتا باید به وجود فناوری تصحیح خطای خودکار در آن اشاره کرد که امنیت داده‌ها را به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. علاوه بر این، ولتاژ کاری این ماژول 1.1 ولت است که نسب به رم‌های DDR4 مصرف بهینه‌تری دارد.

برای مشاهده سایر مشخصات این محصول که با گارانتی آونگ عرضه شده می‌توانید به این صفحه مراجعه کنید.

سؤالات متداول

هرچند بیشتر ویژگی‌های مهم رم DDR5 را در این بخش بررسی کردیم اما یک سری سؤالات پرتکرار وجود دارد که اخیراً توسط کاربران مورد پرسش قرار گرفته و در این بخش به پاسخ آن‌ها خواهیم پرداخت.

آیا رم DDR5 تأخیر کمتری دارد؟

به گفته بسیاری از کاربران و با وجود تمام پیشرفت‌های ذکر شده از نظر سرعت و پهنای باند، تأخیر کلی حافظه DDR5 تقریباً مشابه DDR4 است.

آیا رم DDR5 بیشتر داغ می‌شود؟

با وجود پهنای باند بیشتر و ظرفیت بالاتر، DDR5 مقداری انرژی حرارتی بیشتر تولید می‌کند، اما این گرما لزوماً به دلیل داغ‌تر بودن خود تراشه‌ها نیست.

در استاندارد DDR5، تنظیم ولتاژ برای RAM مستقیماً به خود ماژول منتقل می‌شود. در حالی که در استاندارد DDR4، ولتاژ RAM روی مادربرد قرار می‌گیرد.

آیا رم لپ تاپ DDR5 وجود دارد؟

بله. همزمان با تولید رم‌های DDR5 برای کامپیوترهای شخصی (PC) ماژول‌هایی مخصوص لپ تاپ هم طراحی شد. با این حال ماژول رم لپ تاپ DDR5 اندازه کوچکتری نسبت به نسخه‌های دسکتاپ دارد.

آیا همه رم‌های DDR5 دارای ECC هستند؟

DDR5 در واقع شامل ECC (یا کنترل تصحیح خطا) است که می‌تواند خطاهای چند بیتی را شناسایی و خطاهای تک بیتی را تصحیح کند. با کمک ECC، تشخیص و کنترل خطا در تمام سطوح، از جمله داده‌هایی که به CPU منتقل می‌شود، انجام می‌گیرد.

در استاندارد DDR5، ECC در هر تراشه RAM تعبیه شده است، اما هنگامی که داده تک بیتی تراشه را ترک کرده و به سمت CPU انتقال می‌یابد، ECC انجام نمی‌شود، به این معنی که خطاهای ایجاد شده در طول این مسیر قابل‌شناسایی و رفع نیست.

امروزه، ECC بیشتر در سرورها و کامپیوترهای سازمانی استفاده می‌شود، و علت آن اهمیت داده‌ها و شناسایی خطاهای آن‌هاست. نتیجه این است که کاربران خانگی احتمالاً هنوز از پشتیبانی کامل ECC RAM برخوردار نخواهند شد.

جمع‌بندی

اگر به دنبال خرید رم DDR5 هستید و می‌خواهید مشخصات آن را بشناسید، ابتدا باید بدانید که چه پردازنده و مادربردی با این استاندارد رم سازگار است. رم DDR5 جدیدترین استاندارد رم کامپیوتر است و از نظر پهنای باند، سرعت کلاک، ولتاژ کار، توان مصرفی و نرخ داده پیشرفت‌های چشمگیری در مقایسه با نسل قبلی خود یعنی DDR4 داشته است.

در این مقاله به صورت دقیق‌تر به بررسی تفاوت DDR5 و DDR4 پرداختیم و از جنبه‌های مختلف این استانداردها را با هم مقایسه کردیم.

نکته مهم این است که اگر به عنوان یک گیمر حرفه‌ای به دنبال ارتقاء کامپیوتر و رم خود هستید تا تأخیر کمتری را در حین بازی تجربه کنید باید بگوییم که استانداردهای DDR4 و DDR5 از نظر تأخیر تفاوت چندانی با هم ندارند، در حالی که اختلاف قیمت آن‌ها قابل‌توجه است.

اما به طور کلی مزایای رم DDR5 به قدری است که نسل بعدی کامپیوترهای خانگی به سمت استفاده از آن پیش می‌رود.